Twente in Business vraagt meer aandacht voor MKB

Jan van den Berg, directeur van TIB: hulp bieden aan bedrijven en ondernemers die problemen hebben.

TIB bestaat dertig jaar. De afkorting stond voor Twentse Ideeën Bank, maar is inmiddels omgedoopt in Twentse In Business, een goede Twentse naam. Jan van den Berg zwaait sinds een jaar of drie de scepter en laat eens een ander geluid horen in de regio: “Niet alles zetten op innovatie, maar geef ook het bestaande MKB eens aandacht.” Leuk hoor, al die nano-dingen, maar Van den Berg moet het eerst nog allemaal zien.

Van den Berg (66) geeft leiding aan een organisatie die draaiende wordt gehouden door zo’n zeventig businesscoaches en deskundigen. “Die moeten wel financieel onafhankelijk zijn, van ons krijgen ze hooguit een kleine vergoeding, voor een keer tanken en een kop koffie, maar je kunt er niet van leven. En daarnaast moeten ze gewerkt hebben op het grensvlak van onderneming en markt. Ik heb zelf bijvoorbeeld veel ervaring met turn-arounds en met het doorstarten van ondernemingen en het lanceren van nieuwe producten. En dat komt bij TIB eigenlijk een beetje bij elkaar.” Van den Berg werkte onder meer voor Honeywell, Honeywell, Hencon en Hoomark (grote Europese fabrikant van geschenkpapier). Maar toch, ouwe, bejaarde ondernemers en managers (met alle respect), die weten toch weinig van de moderne tijd? “Leeftijd en dynamiek zijn twee verschillende dingen. Je hebt bejaarden van vijftig en je hebt dynamische mensen van zeventig. Om een voorbeeld te noemen, de man die bij ons alle ICT-zaken doet en ook ICT-studenten begeleidt bij het uitrollen van hun onderneming, is in de 70. Maar in ons bestand zitten ook mensen van begin vijftig. Uiteraard zijn we dan ook kritisch naar de meerwaarde die de mensen meebrengen, niet iedereen is geschikt.”

Ze hebben allemaal hetzelfde probleem: waar vind ik goede mensen en waar is mijn markt heengegaan?

Oud-ondernemers.

TIB en ondersteunt ondernemingen die wel behoefte hebben aan professionele ondersteuning, maar die niet in staat zijn professionals te betalen. Dit kunnen niet alleen bedrijven zijn die nog in een vroeg stadium van hun ontwikkeling staan, maar ook ondernemingen die tijdelijk in een ‘dip’ zitten. Soms melden die ondernemers zich zelf voor een gesprekje, vaker worden ze doorverwezen door de Kamer van Koophandel, de bank die nerveus wordt van de resultaten of een meedenkende accountant die zijn klant op een beter spoor wil zetten. Vorig jaar hebben zo’n 120 bedrijven zich tot TIB gewend, met ongeveer de helft kwam het tot ‘zaken’. “Wij maken gebruik van ervaren ondernemers en managers.” Saillant detail is dat TIB bijkans letterlijk naast Oost NV is gevestigd in het Ondernemingshuis, een club die na fusie tussen de Overijsselse en Gelders Ontwikkelingsmaatschappij is ontstaan en nogal wat investeringstrauma’s meezeult… “Ik ken de geschiedenis van de GOM en de OOM en ken de moeilijke positie waarin zij zich bevinden.” Er zijn weinig overeenkomsten volgens Van den Berg: “Wij kijken vanuit de marktpositie naar de haalbaarheid van plannen. We zeggen dan ook regelmatig tegen mensen dat wij geen toekomst zien in hun plannen of hun bedrijf. En omgekeerd natuurlijk.” TIB krijgt geen overheidsgeld zoals Oost NV. “O, er is geld genoeg aanwezig in de markt.” Bij banken en priv.-investeerders. Waar in deze tijd bijna niemand een krediet of hypotheek krijgt, lukt het TIB wel, aldus van den Berg: “Wij maken gebruik van oud-ondernemers en -managers, onder wie ook mensen met een bancaire en accountancy-achtergrond. Wij weten waar je naar moet kijken. Wat vaak mis gaat in financiering van plannen is dat de ondernemer zelf niet weet wat de status van zijn plan is en om die reden niet weet of er financiering mogelijk is en welk type financiering hij moet zoeken. Oost NV bijvoorbeeld zit vaak aan de kant van ‘seed capital’ met een hoog risico omdat de markt nog onvoldoende in beeld is. Wij behandelen alleen investeringen waarbij er sprake is van een duidelijk product of duidelijke dienst en ook een duidelijke afzetmarkt of doelgroep. Het zal helder zijn dat in deze situatie het risico lager is en de kans op succes hoger.”

Investeringsfonds.

Overigens was er vroeger een investeringsfonds gekoppeld aan TIB. Maar tegelijk met het aantreden van Van den Berg is dat op afstand gezet. “We zijn uiteraard nog wel aandeelhouder in het fonds, maar door het op afstand te zetten, kwam de weg vrij voor andere investeerders. Daardoor kunnen we nu veel breder naar risicodragend kapitaal zoeken.” En om die reden komen steeds meer ondernemers naar TIB in plaats van Oost NV dat met PPM Oost een eigen investeringsvehikel heeft. “Om risico te spreiden doet PPM tegenwoordig ook betrekkelijk kleine participaties van een ton. Hiervoor wordt uiteraard een rente berekend, maar hoeveel van deze kleinere participaties moet je wel niet wegzetten om hieruit ook nog een accountmanager te kunnen betalen?”

MKB.

Van den Berg is een van de weinige mensen die kritiek heeft op het beleid om alle troeven te zetten op innovaties met de gedachte dat daaruit nieuwe producten (en dus nieuwe werkgelegenheid) voortkomen. Mesa+ (nano) zou goed zijn om in de komen de jaren te zorgen voor vier- tot zesduizend nieuwe banen in Twente. Van den Berg zet er zijn vraagtekens bij. “Ik kijk dan vooral naar het MKB. Ik constateer dat slechts een heel kleine groep MKB-bedrijven profiteert van deze innovaties. En dat heeft ook te maken met de gebrekkige kennisoverdracht vanuit de kennisinstellingen richting het MKB.” Alle pijlen dus op onderzoek. “Maar ik zie dat er veel bestaande bedrijven behoefte hebben aan extra technologie en nieuwe kennis en dat blijkt toch een moeizaam traject. Doordat wij gebruik maken van oudere ondernemers en ervaren managers kunnen wij kennis en techologie die aanwezig is bij kennisinstellingen gemakkelijker positioneren in de markt.” Van den Berg vindt met zoveel woorden dat een deel van alle gelden beter op een andere wijze besteed moet worden. “Nee, ik denk niet in geld steken in het MKB of in TIB, maar als je kijkt naar de regiofondsen die nu vrijgemaakt worden, dan zou daar best een deel kunnen worden gebruikt om bestaande werkgelegenheid te ondersteunen. Het MKB heeft inmiddels wel alle vet van de botten gesaneerd. Ze hebben allemaal echter nog wel hetzelfde probleem: waar vind ik goede mensen en waar is mijn markt heengegaan? En ik denk dat vooral bij die strategische herori.ntatie ondersteunende maatregelen mogelijk zijn. Denk dan aan de moeizame situatie van het WTC in Twente. Een ander voorbeeld is het vormen van clusters van bedrijven waardoor ze van elkaars expertise gebruik kunnen maken.”