Kun je ondernemen leren? Volgens Aard Groen, wel!

V.l.n.r. Aard Groen (Universiteit Twente), Russel Hancock (Silicon Valley) en Rob van Lambalgen (Innovatieplatform Twente).

Deze maand bezoekt koningin Beatrix de Universiteit Twente om het feestje van het vijftigjarig bestaan op te luisteren. Het kenniscentrum Nikos (van prof. dr. Aard Groen) op de universiteit vierde vorig maand zijn tienjarig bestaan met een symposium waar onder anderen directeur Russell Hancock van Silicon Valley sprak.

We moeten van subsidie, het verbranden van geld, naar zogenaamde ‘revolving funds’

Samen met Dave Blank is Groen toch wel een van de paradepaardjes van de Universiteit Twente, erkent ook bestuursvoorzitter Flierman. Voor dit soort kerels komen de studenten naar het oosten des lands. “Wij koesteren Groen en Blank zeker. Groen is met Nikos van een man of vijf naar zeventig medewerkers gegroeid. Hij heeft van ons de ruimte gekregen er wat moois van de maken en ik durf te stellen dat Blank het mooiste Nano-lab van Europa heeft.” Maar hoe goed is Groen (zijn vader was directeur van een machinefabriek, niet de eigenaar), een wetenschapper, als ondernemer? Waarom zijn beursadviseurs en vermogensbeheerders zelf niet rijk? Groen, afkomstig uit Nieuwe Pekela, studeerde zowel bestuurskunde als aan het conservatorium. Hij haakte zelf af omdat zijn maat naast hem ongelooflijk goed kon blazen. “Dat was mijns inziens het niveau dat je moet hebben om beroeps te worden, die man is nu ook bastrombonist van de Hovenierskapel.” Groen haakte af en stortte zich na de bestuurskunde ook nog op de bedrijfskunde. “Ik heb bij een ingenieursbureau gewerkt. En ik vind mezelf wel een ondernemer, wat we dan in de literatuur institutioneel ondernemen noemen. Dat wil zeggen, binnen een grote andere organisatie, Universiteit Twente, onderneem ik met de wetenschappers om mij heen om waarde te creëren voor derden. Ja, wij helpen mensen die ondernemingen willen opzetten.” In de hightech, wel te verstaan, niet voor de slager op de hoek. “Daarvoor hebben we onder meer Venturelab opgezet.

Werkgelegenheid.

Wat hebben de UT en Nikos de regio gebracht, in arbeidsplaatsen? Bij de universiteit zelf werken zo’n drieduizend mensen. “Ik reken altijd met zevenduizend arbeidsplaatsen in de spin offs. En als je dat globaal met 2,5 vermenigvuldigt, kom je op vijfentwintig-, dertigduizend arbeidsplaatsen die aan de universiteit gerelateerd kunnen worden. Dat zorgt voor dynamiek, voor levendigheid in de regio. Het is niet voor niks dat steden als Deventer aan ons zitten te trekken om een nevenvestiging te openen.” Maar dat is niet aan de orde. “We willen best avondcolleges verzorgen, onze universiteit ontleent heel veel kracht aan het feit dat het een campusuniversiteit is. Maar het is geen optie om de helft van onze laboratoria in Deventer neer te zetten. Dat kost een vermogen, dat doen we absoluut niet.” Flierman is wel voorzitter van een commissie die de samenwerking tussen de drie technische universiteiten van dit land gaat onderzoeken. “Het wordt absoluut geen fusie, daar kunt u gerust op zijn. Ik geloof ook helemaal niet dat in de publieke sector fuseren een meerwaarde heeft. Zeker niet als het gaat om instellingen die zover uit elkaar liggen. Intensieve samenwerking ja, om daarmee de BV Nederland sterker te maken, maar fuseren is wat mij betreft volstrekt geen optie.”

Venturelab.

Om het Venturelab aan de gang te houden (er zitten steeds zo’n honderd ondernemers in) moet wel heel regelmatig worden geadverteerd. En hoeveel geld is er wel niet voor beschikbaar? Er zijn zoveel subsidies en budgetten van allerlei clubjes en organisaties. Je wordt bijna doodgeknuffeld met alle steun en hulp die je kunt krijgen als ondernemer en wat er uit komt is allemaal ongewis. Het innovatieplatform (landelijk) is inmiddels een zachte dood gestorven. “In Venturelab worden ondernemers niet gesponsord door de overheid. Ze betalen voor onze kennis en faciliteiten met een deel van hun aandelen van het bedrijf. Of ze geven een licentieovereenkomst, zodat wij later, als het bedrijf goed draait, een deel van de omzet krijgen; het is gewoon business en die kant moeten we ook op met Venturelab.” Ondernemen zit in je bloed, vinden zowel Groen als selfmade ondernemers zoals Hennie van der Most die af en toe een gastcollege geeft op de universiteit. “Een ondernemer herkent meer kansen dan anderen en pakt vervolgens die kansen; hij probeert ook die kansen waar te maken en creëert daar vervolgens waarde mee.” Waar de heren van mening over verschillen is dat Van der Most denkt dat ondernemers niet bijgeschoold kunnen worden: “Dat leer je in de praktijk. Ik ontwikkel nu mobiele hotels.”

Communicatie.

Groen wordt nationaal en internationaal erkend als een ondernemende wetenschapper. Daarom vroeg de Telegraaf hem als columnist, maar hij schrijft vaker niet dan wel. Een gemiste kans, want zo geweldig is de reguliere communicatie van de Universiteit Twente nou ook weer niet. Sterker nog, de columns die Groen schreef over ondernemerschap sneden wel hout. “Ik had weinig tijd, maar nu je het zo zegt, zal ik de draad weer nadrukkelijk gaan oppakken.” Wat is de mening van Groen over al die innovatieplatforms, Oost NV’ s, Kamers van Koophandel die zich allemaal op de ondernemer richten. “De meeste projecten van het innovatieplatform worden gedraaid door bedrijven. En daar worden deels met publiek geld en ook met een groot deel privaat geld allerlei innovatieve trajecten uitgezet.” Ondernemers als Loek de Vries (Ten Cate) en Alexander van der Lof (TKH) hebben zich al meermalen negatief uitgelaten over het platform en ook de Zwolse Rekenkamer was niet enthousiast. “Van de Rekenkamer had ik het gevoel dat ze te vroeg resultaten willen zien in de vorm van werkgelegenheid en dat soort zaken. Dat gaat niet binnen één of twee jaar.”

Russel Hancock.

Eerder spraken we ook met Groen en Russel Hancock na afloop van een symposium waar de grote baas van Silicon Valley te gast was ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de club (Nikos) van Groen. ‘Twente’ vergelijkt zich graag met Silicon Valley, maar dat is qua grootte alleen al absurd. Silicon Valley als regio (inclusief San Francisco) is zo groot als Nederland. Hancock vertelde onder meer dat in die regio alles wat met overheid te maken heeft er met een ferme boog wordt uitgeschopt. “De overheid mag zich er niet mee bemoeien.” Groen: “Ik herinner mij ook dat hij zei dat het in Silicon Valley in Amerika zo werkt, maar Silicon Valley is maar een vrij klein stukje van Amerika en er zijn heel veel gebieden in Amerika waar het een heel stuk beroerder loopt en waar die overheid ook niets doet. Maar goed, het is even de vraag of dat nou komt omdat de overheid niets doet dat het Silicon Valley zo goed gaat…” Hoe dan ook, Venturelab werkt ongeveer hetzelfde. Als het niet lukt is het pech hebben, als het wel lukt krijg je een deel van het bedrijf of de omzet. “Twente is de meest ‘genetwerkte’ regio van Nederland. We moeten van subsidie, het verbranden van geld, naar zogenaamde ‘revolving funds’: je stopt er geld in, in de verwachting dat er weer wat uitkomt.”