Alternatief Voor Vakbond voor kleine ondernemers en freelancers

‘ Zelfstandigen zijn de lul’

De huidige maatschappij is opgebouwd op waarden die veertig, vijftig jaar golden; een maatschappij in een klassieke rolverdeling van werkgevers en werknemers. Tijdens de grote demonstratie op het Museumplein in Amsterdam (oktober 2004) tegen het kabinetsbeleid raakten een paar jongeren geïrriteerd over de traditionele slachtofferrol die de werknemers standaard wordt aangemeten. Maar ze waren ook boos dat een steeds groter wordende groep mensen niet op het Museumplein vertegenwoordigd werd: jongeren, kleine ondernemers, freelancers. Die groep die wel moet meebetalen aan allerlei riante regelingen voor getrouwde mensen in loondienst met een koophuis (“afschaffen die hypotheekaftrek”) en kinderen, maar zelf nauwelijks rechten heeft en geen stem kan laten horen. Een nieuwe vakbond was geboren.

Mei Lo Vos van de nieuwe vakbond Alternatief Voor Vakbond voor de Tweede Kamer. “De AVV wil een zetel in de SER, om gehoord te worden.”

“Het huidige systeem is helemaal niet zo solidair,” vindt Mei Lo Vos (35) die als aanspreekpunt fungeert van de nieuwe vakbond Alternatief Voor Vakbond (AVV). En dat is niet toevallig, ze heeft een goede babbel, ziet er goed uit en ze is vrouw (net als de huidige FNV-voorzitter Jongerius). Ook de naam is niet toevallig, AVV is ook de afkorting van de door veel ondernemers en ook door de nieuwe vakbond verfoeide Algemeen Verbindend Verklaring (door de minister) die er voor zorgt dat een CAO-akkoord voor een hele sector geldt.

“Freelancers kunnen geen hypotheek krijgen. Hypotheekaftrek is verworden tot een pervers subsidie-instrument voor mensen met een hoog inkomen. Afschaffen en daardoor zullen ook de hoge huizenprijzen dalen tot normale marktwaarde.” De grote groep freelancers is ook bij de invoering van het nieuwe zorgstelsel vergeten. “Die zelfstandigen zijn weer de lul. En dat heeft te maken met het feit dat zelfstandigen zich slecht organiseren. Niet alleen de regelingen voor ziektekosten, ook kinderopvang, belastingvrij sparen, levensloop gaan aan hun neus voorbij.” Maar ze moeten wel overal aan meebetalen. “Mensen onder 55 jaar moeten zonder dat ze hebben kunnen meepraten 23 miljard ophoesten voor de pensioenen van de ouderen.”

Yuppenbond

Het groepje hogeropgeleiden dat aan de basis stond van AVV wordt door de traditionele FNV-achterban als een soort yuppenbond gezien. “Het gaat niet om rijk zijn, wij organiseren ook mensen met een kleine portemonnee. Maar het is natuurlijk wel zo dat wij voor bijvoorbeeld de traditionele fabrieksarbeider in loondienst weinig bieden. Voor die groepen bestaat de huidige vakbond. Maar vergeet niet dat 75% van die mensen geen lid is van een bond, zij hebben dus geen stem.” De AVV wil daarom graag een zetel in de SER. “Om gehoord te worden.” Tot nu toe heeft de nieuwe bond circa 2000 leden. “Dat is puur op de slippen van de media, want wij hebben nog geen enkele marketing gedaan.” De ideeën die via de media bekend werden, verleidden enkele bedrijven om de AVV te bellen om een CAO af te sluiten. Of om de bestaande bonden buitenspel te zetten. In dat kader staat de nepbond bij Ikea nog helder voor de geest. “Wij hebben één keiharde voorwaarde: alle werknemers moeten stemmen over de CAO.”

GroenLinks

Mei Li Vos is geboren in Eindhoven, opgegroeid in Arnhem en heeft in Amsterdam politicologie gestudeerd. Ze werkte bij het ministerie van Algemene Zaken als communicatiemedewerkster en daarvoor zat ze in de ‘denktank’ van de vroegere staatssecretaris Rik van der Ploeg. “Daarvoor heb ik toen op de Universiteit van Amsterdam gewerkt als docent.” Er bestaat natuurlijk (gelet op de doelgroepen) de kans dat de AVV een soort veredelde vakbond voor scholieren en studenten wordt. “Dat valt wel mee, denk ik, als ik nu al zie hoe bijvoorbeeld GroenLinks gewoon drie van onze basisplannen heeft overgetypt.” Maar de nieuwe generatie die niet automatisch met de vakbond opgroeit, zit op de universiteit en hogeschool. “Dat klopt. Ik wil dit jaar heel veel hogescholen bezoeken. Er worden daar vaak debatten georganiseerd waaraan ik wil meedoen. En daarnaast gaan we alle bijeenkomsten van jonge ambtenaren af.” En de freelancers, de kleine ondernemers die niet gehoord worden? “O, die vinden ons wel via internet.” Voor het geld hoeft niemand het te laten. “Iedereen betaalt een tientje per jaar. Daar moeten we mee uit kunnen komen, wij hebben dus niet eenzelfde organisatiemodel als de vakbonden met hun grote kantoren, lease-auto’s en medewerkers.”

Hogeschool

Voor de hogescholen heeft Vos een extra zwak. “Daar zitten mensen die én slim zijn én wel met beide benen op de grond staan. Daar worden de nieuwe ondernemers van dit land opgeleid. Academici, dat zijn de ‘nerds’, zwatelaars die zich het liefst met boeken terugtrekken en altijd heel blij zijn als ze een dik rapport hebben geschreven. Hbo’ers, het maakt niet uit welke richting ze doen, die hebben altijd wel in ‘top of mind’: ik ga werken. Het zijn mensen waar Nederland het van moet hebben, dus het investeren in Hogescholen moet veel sterker. Alle aandacht in de innovatieplannen gaat nu uit naar bijvoorbeeld nanotechnologie. Maar 99% van de bedrijven is MKB. Ik heb heel lang bij de universiteit rond gelopen, ik vind het tot op de dag van vandaag raar dat de voorzitter van de HBO-raad minder aanzien heeft dan de voorzitter van de VNSU.”