Een beeldtelefoon als middel tegen milieuvervuiling

De missie van Eckart Wintzen

Eckart Wintzen, een van de meest markante ondernemers van Nederland. Het geld dat hij met de verkoop van zijn bedrijf BSO verdiende, zet hij niet in alleen in voor zijn eigen welzijn maar ook voor een betere aarde.

Hij is één van de meest markante onderne-mers van Nederland. Het geld dat hij met de verkoop van zijn bedrijf BSO verdien-de, zet hij niet in alleen in voor zijn eigen welzijn maar ook voor een betere aarde en een meer gelijkwaardige verdeling van de welvaart. Een beter milieu begint bij Eckart Wintzen met een goed gevulde beurs. “Ik wil iets terugdoen. I want to make a difference, ik wil wat bijdragen.”
Een beeldtelefoon als middel tegen milieuvervuiling. Eckart Wintzen gelooft er heilig in. Hij geeft het als voorbeeld hoe de moderne technologie ingezet kan worden voor een beter milieu. Waarom miljoenen liters ben-zine en kerosine inzetten om elkaar recht in de ogen te kunnen kijken, terwijl dat met de moderne techniek ook kan. “Bij het eerste contact is het prettig om elkaar te zien en te voelen, maar de volgende afspraken kunnen gemakkelijk per beeldtelefoon.” Hij geeft een voorbeeld van verspilling. “In Amerika worden Nederlandse tomaten verkocht. Die gaan met een vrachtwagen naar de veiling, van de veiling gaan ze niet naar Schiphol, want daar zijn de landingsrechten te duur, die gaan met een vrachtwagen naar Warschau, vandaar uit gaan ze naar een goedkoop haventje in Amerika en dan worden ze met vrachtauto’s gedistribueerd in Amerika. Tomaten, die van nature niet eens in Nederland groeien en wel in Amerika nota bene.”
In Oostenrijk willen ze de gletsjers inpakken, de ozonlaag wordt dunner, het klimaat verandert. Kan Wintzen het verschil maken? “Ik ben natuurlijk ook maar een meeuw die tegen een mammoettanker duwt, maar ik probeer wel meer meeuwen om me heen te verzamelen die mee duwen.”

Twente asfalteren

Meer Nederlanders zijn begaan met het milieu. Het verschil met Eckart Wintzen dat deze niet alleen een groot hart heeft maar ook een grote portemonnee. Die vulde hij in 1996 door BSO samen te laten gaan met Philips-dochter Origin. Wintzen, die BSO in 1976 na een management buy-out (kosten: tien gulden!) met twaalf werk-nemers was gestart, verliet het bedrijf toen het 6.000 werknemers in 21 landen telde.
Anders dan de gemiddelde topman zou doen – genieten van het leven en/of stilleven – bleef Eckart Wintzen zakelijk actief. De zoon van een uit Duitsland gevlucht huisartsenechtpaar groeide op in de jaren zestig. “Milieu in combinatie met consumptie zijn voor mij altijd onafscheidelijk geweest.”

‘Ik ben natuurlijk ook maar een meeuw die tegen een mammoet-tanker duwt, maar ik probeer wel meer meeuwen om me heen te verzamelen die mee duwen’

Het geld kan hij makkelijk missen. Hij hecht niet al te veel aan zijn eigen persoonlijke wel-zijn. Geluk koppelt hij niet aan materiële welstand. “Mensen vullen welstand te materieel in, 15% van het inkomen wordt besteed aan ‘food and shelter’, brood en een dak boven je hoofd. De rest gaat op aan spelletjes. In Nederland zijn we pas gelukkig als het bruto nationaal product stijgt met 3%. De geschiedenis leert dat dan de mobiliteit stijgt met 4,5%. Als je die cijfers voor de komende 20 jaar doorrekent, dan is zelfs Twente in zijn geheel geasfalteerd.”

Green wheels

Wintzen belegt zijn geld via Ex’tent, zijn eigen investeringsmaatschappij. Een bedrijf dat qua bedrijfsvoering lijkt op BSO. Daar introduceerde hij een zogeheten cellenstructuur, waarbij een afdeling opgedeeld wordt zodra deze meer dan vijftig werknemers telt en de verantwoordelijkheid van het individu benadrukt wordt. Ex’tent is gevestigd midden in de bossen van Austerlitz, wellicht dat de internetsite van Ex’tent daarom wordt opgevrolijkt door vogelgekwetter. Via Ex’tent investeerde (van een half tot tien mil-joen per deelneming) Wintzen onder meer in de genoemde beeldtelefoon, een multimediaopleiding in Amerika, het ijsje Ben & Jerry’s en het huurautobedrijf Green Wheels. Hij is geen filantroop. “Bij investeren met durfkapitaal ga ik er van uit dat van de tien investeringen er vijf, zes kapot gaan, een paar staan op een dag weer buiten de deur. Ik ben altijd zeer blij als één bedrijf het echt maakt.”
We nemen een andere investering van hem onder de loep: Green Wheels waarbij mensen niet zelf een auto kopen, maar een mobiliteitsabonnement nemen. “Je reserveert een auto, houdt je kaart tegen het raam en de auto gaat voor je open. Aan het eind van de maand krijg je een afrekening voor de uren die je hem hebt gebruikt. Het is een fantastisch, goedlopend concept. Inmiddels zijn er een kleine duizend auto’s die zo op de weg zijn. Voor elke auto van ons worden er twaalf uitgespaard.” Maar veel Nederlanders lijken toch vast te houden aan hun eigen auto, en liever achteraan te schuiven in de file.

Voorlichting

Door te investeren in milieuvriendelijke activiteiten doet Wintzen wat de overheid nalaat. Terwijl hij nota bene jarenlang in de Raad van Verkeer en Waterstaat zat. “Ik word een beetje droevig van onze overheid. In de komende tien jaar geven wij 88 miljard euro uit aan infra-structuur. In diezelfde periode is 250 miljoen beschikbaar voor verandering in de elek-tronische infrastructuur, dat is drie promille of zoiets. We noemen onszelf volstrekt ten onrechte Nederland Kennisland.” Hij is de verkondiger van het betere milieu en een duurzame economie. Hij pleit voor een radicale her-vorming van het belastingsysteem. “Ik wil dat belasting wordt geheven op onttrokken waarde in plaats van toegevoegde waarde. We moeten niet handjes belasten maar milieugoederen.” En dan wordt de diesel acht euro? “Heel graag.”

‘Ik wil dat belasting wordt geheven op onttrokken waarde in plaats van toegevoegde waarde; we moeten niet ‘handjes’ belasten maar milieugoederen’

Wintzen verwijt de overheid ook slechte voorlichting. “Als wij onze ‘footprints’ in Nederland omlaag willen brengen, dan zou het verstandig zijn als we biologisch gaan boeren. Dat betekent dat de opbrengst per hectare 20% lager zal zijn. Nee, het is niet alleen afhankelijk van de consument, of alleen de ondernemer of alleen de overheid. Het is een samenspel waar-bij de overheid moet zorgen voor goede voorlichting. Het gaat om de bewustwording van de consument: realiseer je als iets koopt voor drie euro de milieuschade misschien wel vijf euro is. Denk bijvoorbeeld maar eens aan mobiele telefoontjes, die hebben een ongelofelijke ‘foot-print’. Maar mensen weten dat vaak niet eens.”

Milieujaarverslag

Sommige ondernemingen, zoals Akzo, hebben tegenwoordig een milieujaarverslag. Daarin geven ze aan in hoeverre hun activiteiten het milieu hebben belast. Wintzen weet niet goed of hij hier nu blij mee moet zijn. “Ik heb geprobeerd om in de Wet op de Jaarrekening de onttrokken waarde opgenomen te krijgen. Ik vind de milieujaarverslagen van bedrijven zeer ontoe-gankelijk. Dan schrijven ze dat ze in een bepaald jaar zoveel miljoen ton van een bepaalde stof hebben uitgestoten. Nou en? Dat zegt me niets. Daarom moet het begrip ‘onttrokken waarde’ worden ingevoerd. Dan kan je precies zien wat het zou kosten om die teringzooi weer op te ruimen.” Eckarts paradepaardje BSO heeft (dat moet gezegd) ook altijd jaarlijks vermeld wat de milieuschade was die het bedrijf in een bepaald jaar had berokkend. Maar het bewustzijn, het aanzetten tot nadenken, dat zie ik tot mijn taak. Dan heeft die meeuw die tegen die tanker duwt er een paar vliegjes bij gewonnen.” Het opgeheven vingertje van vroeger is niet meer? “Dat heeft geen enkele zin, dat is betweterigheid waar je niet ver mee komt., Ik probeer de consument en de ondernemer te verleiden tot ander gedrag, met minder schade voor het milieu zonder dat hij daarvoor welstand hoeft in te leveren. That’s my mission.”