Nieuwe directeur Geert Jan van Ark wil Bolletje

Het leiden op de oude

Geert Jan van Ark, algemeen directeur van Bolletje, is bezig het bedrijf te moderniseren. “Onze eigen werknemers beschouwden Bolletje als een gewone, doorsnee werkgever. Een sterk hiërarchisch bedrijf. En de mensen hebben vooral behoefte aan communicatie.”

Zelfs de website is uit de lucht. Het Almelose bedrijf Bolletje is wars van publiciteit. Maar de website is stilgelegd omdat hij niet actueel gehouden kon worden, verzekert algemeen directeur Geert Jan van Ark. “We komen dit jaar zeker met een vernieuwde site.” Het bedrijf communiceert tot nu toe uitsluitend via commercials. Het geeft geen omzet- of winstcijfers, behalve de pakkende uitspraak: “Bolletje is een zeer gezond renderende familieonderneming.” En daar moeten we het mee doen. Van Ark werkt al vanaf 1975 bij Bolletje, hij werd benoemd tot algemeen directeur in 2001. En hij wil het langzaam maar zeker anders gaan doen, dan zijn voorgangers. Dat bleek bijvoorbeeld uit zijn toezegging om op 19 februari tijdens het Regionaal Ondernemerscongres een inleiding te verzorgen.

Nee, op camera’s zat hij nog niet te wachten. Ook een radio-interview liever niet. De workshop bijwonen was geen probleem, hij wilde zelfs nog wel een paar vragen beantwoorden. Het is al heel wat meer dan zijn voorganger. Die zag of hoorde je nooit. Nergens. Ja, in het zakenblad Quote (de 500 rijkste Nederlanders), waaruit bleek dat er in de afgelopen jaren op de beschuitjes wel wat marge heeft gezeten. Van Ark verdient vooralsnog het voordeel van de twijfel. Hij studeerde marketing in Groningen en wilde diep in zijn hart niets liever dan directeur van Bolletje worden. “En toen ik dat werd in 2001 vond net een generatiewisseling plaats bij Bolletje; 340 jaar ervaring nam afscheid. Niet alleen directeur/grootaandeelhouder Bertus ter Beek, maar ook productiedirecteur Herman van Boxtel, ons hoofd inkoop en hoofd P&O en onze belangrijkste productontwikkelaar gingen met pensioen.”

De tijd van alleen de aandeelhouderswaarde is voorbij

Zonder ondernemingsplan

Van Ark is bezig Bolletje als bedrijf te veranderen, te moderniseren. Mee met de tijd, zoals Van Ark het noemt. “De eerste generatie na de oorlog luisterde naar haar hart. De ambachtelijke bakkerij in Twente werd omgebouwd tot een bedrijf waar mechanisch beschuit gemaakt werd. Het merk Bolletje werd neergezet zonder echt ondernemingsplan. Maar het waren wel echte ondernemers. De tweede generatie mocht studeren, koos voor financiële onafhankelijkheid. Eerst de centen, dan het merk en daarna overnames. Maar nog steeds zonder papieren ondernemingsplan.” Van Ark kreeg in 2001 één letterlijke opdracht van de familie (de aandeelhouders): beheren en uitbreiden van het erfgoed. Om dat goed te doen, wilde hij (voor het eerst in de geschiedenis) een ondernemingsplan schrijven. Niet vanachter zijn bureau, maar gedragen door de hele organisatie. “Ik wilde eerst weten wat Bolletje precies voor een bedrijf is. Daar kom je achter door te praten met en vooral te luisteren naar consumenten, klanten, leveranciers en vooral onze eigen medewerkers.”

Behoefte aan communicatie

De klant vindt het allemaal geweldig. Dankzij pakkende slogans als ‘boer, bakker, Bolletje’ en ‘ik wil Bolletje’ vinden de consumenten Bolletje een gezellige bakker waar je bij wijze van spreken nog even aan de achterdeur geholpen wordt. Ook van klanten en leveranciers lof. “Die dagen ons zelfs uit een tandje bij te zetten.” Maar toen kwam de klap: “Onze eigen werknemers beschouwen Bolletje als een gewone, doorsnee werkgever. Een sterk hiërarchisch bedrijf. En de mensen hadden vooral behoefte aan communicatie.” “Ik ben geen familie/aandeelhouder die alleen mag en kan bepalen wat en hoe het gebeurt. Het leiden op die manier is niet vol te houden. Bovendien krijg je dan geen goede mensen in huis. Die willen zeggenschap en inbreng. Ik heb drie jonge directeuren aangetrokken en het managementteam versterkt. Met hen heb ik dat ondernemingsplan gemaakt op basis van de onderzoeksgegevens.”

Ondernemingsplan

In het nieuwe ondernemingsplan werden zes concrete doelstellingen geformuleerd. De huidige (onbekende) omzet van Bolletje moet in vijf jaar verdubbelen; via autonome groei (33%) en overnames (67%) waarbij het merk Bolletje twee keer zo hard moet groeien als de huismerken die Bolletje maakt. En elke twee jaar moet Bolletje een echt nieuw product presenteren. Van Ark wil ook aandacht voor andere eet- en koopmomenten. “Ik geef altijd het voorbeeld van de voetbalkantine en het tankstation, daar moeten wij ook in de schappen.” En 4% van de omzet moet aan reclame besteed worden. “In goede en slechte tijden.” Het meest verrassende van de hele operatie: grootaandeelhouder annex lid van de Raad van Commissarissen Bertus ter Beek ging (samen met zijn collegae) akkoord. “De tijd van alleen de aandeelhouderswaarde is voorbij, dat geldt voor zowel familiebedrijven als beursfondsen,” aldus Van Ark. “In 25 sessies hebben we het plan letterlijk op de werkvloer aan alle medewerkers gepresenteerd.” En er kwam een communicatieplan waarbij bijvoorbeeld elke vier weken een directiebericht aan de salarisstrook wordt gehecht. “Het dwingt me na te denken over waar ik mee bezig ben.”

Inkeping

Bolletje moet een leuk bedrijf worden in de gedachte van Van Ark. Zo krijgt iedere medewerker jaarlijks tien pakketten aan Bolletje-producten mee voor de sportvereniging, voor het verzorgingshuis van zijn moeder of voor de buurtvereniging. Er komt langzaam maar zeker meer openheid. Nee, niet over de beruchte inkeping van het beschuitje waarop een uitvinder octrooi meent te hebben. “Het is onder de rechter.” Maar hebben alle mooie verhalen en plannen wel impact en waarde als iemand die overhoop ligt met het bedrijf bestreden wordt met een overkill aan advocaten en rechtszaken? “We hebben er echt alles aan gedaan om dat te voorkomen.” De tijd zal leren of Bolletje echt uit zijn schulp kruipt. Voorzitter Jan Smit van Heracles hoopt het oprecht. Tijdens het congres sprak hij direct Van Ark aan voor sponsoring. Daar wilde Bolletje ook nooit wat van weten…
Bolletje is in handen van de familie Ter Beek. Bolletje is een zelfstandig Nederlandse A-merk, nummer 37 op de ranglijst der merken om precies te zijn. Er werken circa 550 mensen die honderd tijdelijke collegae krijgen in de drukke maanden van het jaar. Bolletje is in de afgelopen jaren niet alleen autonoom gebleven maar ook dankzij overnames gegroeid en daardoor heeft het bedrijf tegenwoordig vier productielocaties, in Almelo, Heerde, Naarden en Amsterdam. De producten van Bolletje zijn onder te verdelen in vier groepen: broodvervangers (beschuit, knäckebröd, ontbijtkoek), broodspecialiteiten (roggebrood, krentenwegge, Duits brood) en koekjes (biscuit, kruidnoten, gebakken zoutjes). Bolletje produceert niet alleen voor zichzelf maar ook voor private labels, fancy labels en business-to-business. Driekwart van de producten is voor de binnenlandse markt, de resterende 25% is voor de export.