Jan-maarten Heideman laat langebaan voorlopig links liggen

Echt alles overhebben voor natuurijs

Jan-maarten Heideman op weg naar het record van 50 marathonoverwinningen. “Misschien probeer ik het volgend jaar wel op de langebaan. Maar voorlopig train ik voor de Elfstedentocht.”

Hij schaatst om ooit de elfstedentocht te winnen. Daarvoor rijdt hij zich al jarenlang het snot voor ogen op de ijsbanen in het land. En die ’trainingspartijtjes’ gaan hem goed af, zo goed dat hij inmiddels al 44 marathon-zeges heeft geboekt. Net zo veel als de legendarische Dolle Dries van Wijhe en nog slechts drie minder dan de absolute recordhouder Richard van Kempen. Jan-maarten Heideman (29) is geboren net over de Gelderse grens in Gelselaar, studeerde aan de Saxion Hogeschool Enschede (fysiotherapie), werkt negen uur in een praktijk in Zutphen, traint in Dronten en woont met vrouw en twee dochters (1 en 3 jaar) tegenwoordig onder de rook van Zwolle. Hij wordt als grote kanshebber getipt wanneer de moeder aller schaatstochten wordt verreden. Als die de komende jaren tenminste verreden wordt…

“De Elfstedentocht is het allermooiste evenement dat je als sporter in Nederland mee kunt maken. Het is niet alleen de vorm, het is ook geluk. Henk van Benthem, de broer van Evert, reed tijdens de laatste elfstedentocht samen met de latere winnaar Henk Angenent ’s nachts op het Slotermeer de verkeerde kant op. Van Benthem draaide om, Angenent wou eigenlijk doorschaatsten, maar is toch maar met Van Benthem meegegaan. Dat is de Elfstedentocht,” aldus Heideman die dat jaar ook meedeed, maar toen ook nog langebaan schaatste. “Dus na tien kilometer bij Sneek was ik uitgeschaatst.” Een vriend zei hem dat hij zijn geld op Heideman zou zetten bij de volgende Tocht. Dat zette Heideman aan het denken en hij maakte toen de definitieve overstap naar het marathonschaatsen. En dan het liefst op natuurijs. “Nederland wordt helemaal gek als het een paar dagen vriest. De telefoon staat roodgloeiend, alle journalisten willen interviews. Wie is er kanshebber? Hoe is het met de vorm? En er staan dan zes cameraploegen een gierwagen te filmen die water op de baan sproeit. Natuurijs is zo ontzettend mooi. Dan ga ik met mijn twee dochtertjes naar het Veluwemeer. Dan loop je door de weilanden tussen het riet door en dan staat er een koek- en zopie-tent. Die kinderen krabbelen wat rond en de sfeer is zo geweldig. Ook mensen die normaal nooit wat aan sport doen, gaan toch even kijken als er natuurijs ligt. Of ze er niet doorzakken, inderdaad,” lacht Heideman.

Oranjepak

Heideman was al twee keer Nederlands kampioen op het kunstijs, twee keer Nederlands kampioen op natuurijs in Oostenrijk. Hij won de natuurijsklassiekers Veenoord en Noord-Laren en boekte zoals gezegd 44 marathonzeges waaronder drie dit seizoen (en daarnaast veel hoge klasseringen); hij staat nu tweede (achter de Fransman Michaud) in de strijd om de Essent Cup. “Ik draai dit seizoen tot nu toe erg lekker. Ik heb het oranjepak (van de leider van het klassement) behoorlijk lang gehad.” Een pak dat hij liever niet draagt omdat het zo opvallend is. “Dan ziet iedereen uit een ooghoek dat ik het ben. En nu rijd ik weer lekker in neutraal rood, die kleur dragen meer rijders.” Heideman is een van de beste van het peloton, maar Angenent (die ten opzichte van Heideman een klasse minder is) heeft wél al de Elfstedentocht op zijn naam staan en scoort wellicht hoge ogen bij de WK-afstanden op de 10 kilometer. “Ik wil eerst 50 marathonoverwinningen behalen. Voor dat record zet ik echt alles opzij. Dat record wordt dan voorlopig ook niet uit de boeken gereden. En ik train levenslang voor de Elfstedentocht, ik wil niet meemaken dat ik op dat moment ergens ter wereld, bijvoorbeeld in Nagano, een Worldcupwedstrijd rijd”. Op de dag van het interview heeft Heideman al een straffe training (vrijwillig) ondergaan. “Ik heb nou 3 uur gefietst, daarna hardgelopen en ik heb vanmiddag al weer geschaatst. Het gaat om het duurwerk.”

Mark Tuitert zou een goede marathonschaatser kunnen worden

Vijf kilometer

Heideman heeft zes jaar geleden voor het laatst een tien kilometer gereden en reed toen 14,14 minuten. Dit jaar is een na-Olympisch jaar. Probeer het toch een keer! “Ik ga het misschien volgend jaar wel proberen. Maar kijk, de marathon gaat me goed af en stel dat ik een heel goeie trainingswedstrijd rijd, wat dan nog? Dat zegt helemaal niets. Ik heb overigens zelf het gevoel dat de vijf kilometer me nog iets beter ligt; de 1500 meter reed ik ooit in 1.53 minuut. Maar dat is topsnelheid, marathon en langebaan zijn twee verschillende disciplines die volgens mij niet te combineren zijn. Angenent is een echte diesel: die kan een straf tempo lang volhouden. Ik ben meer iemand die in een marathon af en toe volle bak rijd en dan weer stilvalt. Als ik in goede vorm ben, zit ik bijna bij alle ontsnappingen en dus ook bij de goede. Als ik slechte benen heb, dan moet ik gokken. En ik heb natuurlijk een goede sprint.”

Fysiotherapeut

Ongeveer twintig marathonrijders (onder wie Heideman, DSB-ploeg) verdienen een goede boterham hoewel hun verdiensten in schril contrast staan met hun ploeggenoten van de langebaan. “Ik verdien niet zoveel als de jongens van de langebaan, dat klopt, maar daar gaat het mij absoluut niet om. Ik kan professioneel sporten, dat is voor mij belangrijk. Ik werk ook nog als fysiotherapeut. Als mijn werk mijn sportprestaties zou belemmeren, zou ik stoppen. Maar ik geniet ook van mijn werk. Ik werk nu bijvoorbeeld met een vrouw van 96 jaar en die vertelt mij haar levensverhaal tijdens de oefeningen. Ze heeft geleefd in een periode waarin ik niet eens geboren was. Ze had tien broers en zussen en ze is als enige over. Nooit getrouwd, geen kinderen. Uit zulke verhalen haal ik ook voor een deel mijn levensgeluk. Dat had ik al toen ik nog studeerde aan de Hogeschool Enschede, als alles gewoon lekker loopt, dan gaat alles goed. Dan ben ik gelukkig”. Maar stel dat er de komende jaren geen Elfstedentocht wordt verreden, heb je dan wel de goede keuzes gemaakt? “Dat is met geen 100 miljoen te compenseren, zoals ik nu leef, werk en schaats ben ik gelukkig.”

Mietjes

Heideman deelt de mening van veel marathonschaatsers niet dat langebaners ‘mietjes’ zijn die overal over zeuren en vooral veel op massagebanken liggen en vaak pijntjes hebben. “Erben Wennemars trainde vorig jaar met ons mee. Dat vind ik een supergozer. Er rijden wel meer rijders van de langebaan bij ons mee, zoals Ritsma en Tuitert. Dat is gezellig, dan zie je weer eens andere gezichten in de kleedkamer. En ik denk dat als een jongen als Mark Tuitert zich zou toeleggen op de marathon hij een heel goede zou worden. Tuitert heeft jarenlang bij ploeggenoten van mij, Henry en René Ruitenberg, geskeelerd. Ja, Tuitert zou een goeie kunnen worden.”