Selfmade man verworden tot speelbal ambtenaren

Hennie van der Most moet spaarpot aanspreken

Van der Most in de toren van de Koperen Hoogte in Nieuwleusen. Voorlopig alleen, want de toren mag nog niet open …

Hennie van der Most (51) krijgt per uur net zo veel ideeën en ingevingen als een normaal mens in een maand. Zelfs zijn eigen mensen worden soms stapelgek van hem. In vroeger tijden was dat niet zo’n probleem: er was geen geld en nauwelijks mensen/instellingen die hem het geld voor zijn plannen wilden lenen. Maar de tijden veranderen. Waar anderen troep zagen, zag Van der Most geld. De vroegere handelaar in oud-ijzer bouwde in de afgelopen jaren aan een imperium van zestien bedrijven (1700 werknemers). Wat hij met het ene bedrijf verdiende, investeerde hij in het andere bedrijf. Er werden (noodgedwongen) steeds meer banken bij betrokken, die geld roken. Want alles wat Van der Most aanpakte, werd een succes. Hij krijg tjaarlijks honderden bedrijven (kastelen, kloosters, fabrieken, campings, Miracle Planet) aangeboden om van de armoedige of failliete boedel nog iets te maken. Bijna tegen alles zegt hij nee. Als de Bonte Wever niet was afgebrand, was er geen vuiltje aan de lucht geweest. Ineens moet Van der Most het gevecht aan met de hele wereld.

Natuurlijk, er was een tijd dat van der Most het niet zo nauw nam met de regels. Die tijd is al lang voorbij. Bij hem op de loonlijst geen zwartwerkers meer of gerotzooi met regels en voorschriften. Maar dat vroegere imago kleeft nog wel ten onrechte aan hem. Versterkt omdat hij zich niet gedraagt als een standaard zakenman. Hij is ondernemer en daar is hij trots op. Hij onderneemt. En onderweg (in helikopter of Mercedes) worden de plannen en ideeën aangepast. Vergunningen vraagt hij natuurlijk aan. Maar nu ineens is hij de gebeten hond. Na de rampen in Volendam en Enschede zijn de ambtenaren als de dood voor het afgeven van vergunningen. Het tij is gekeerd, vroeger stond op de gemeentehuizen alles in het teken van de economie en het bedrijfsleven. Het controle-en handhavingsbeleid deugde eerst niet en slaat nu helemaal door.

Brandweer faalde

Voor Van der Most begon de huidige tegenslag met het afbranden van de Bonte Wever. In deze voormalige fabriek investeerde Van der Most in de loop der jaren 45 miljoen gulden. Ongetwijfeld zal het bedrijf te dicht bij woonhuizen en dergelijke in de buurt hebben gestaan, maar de Bonte Wever had alle (gedoog)-vergunningen. Helaas brak er brand uit. Door onkunde van de brandweer brandde niet alleen het hele pand uit, zelfs een boerderij honderden meters verderop fikte helemaal af, ondanks smeekbedes van de bewoners aan het adres van de brandweer om het pand nat te houden. De brandweer bleek incapabel en was de boel al aan het opruimen; Van der Most wees de brandweer op nieuwe brandhaarden, maar hij werd als een kleine jongen weggestuurd. Toen hij zich later beklaagde over de brandweer, begonnen ambtenaren te lekken dat er voor wat betreft de vergunningen niets deugde aan de Bonte Wever. Wat dus niet klopte, maar ook belachelijk, want de beschuldiging zegt meer over de ambtenaren die hun werk blijkbaar niet beheersten: als Van der Most er een zooitje van maakt, pak je hem aan. Inmiddels wordt een onderzoek gedaan (door nota bene de Groninger brandweer) naar de brand en de bestrijdinger van. Aangezien Van der Most nooit kon vermoeden dat het hele bedrijf zou afbranden, had hij geen bedrijfsschadeverzekering afgesloten. Hij krijgt nu slechts 27 miljoen uitbetaald van de verzekering. Maar meer dan dat geld mist hij de maandelijks cashflow. De Bonte Wever, Preston Palace in Almelo en Speelstad Oranje in Beilen zijn de cashcows voor Van der Most. Dankzij die bedrijven bouwt hij in Duitsland, in Nieuwleusen, in Assen.

Imago van scharrelaar

Met de voormalige kerncentrale in Kalkar en de Koperen Hoogte in Nieuwleusen zijn ook meteen zijn twee troeteldieren genoemd. Toen hij halverwege de jaren negentig de kerncentrale voor vijf miljoen gulden aanschafte, dacht hij met 25 miljoen gulden een heel eind te komen. Inmiddels is de investering al bijna vier keer zo hoog in veel korte periode dan Van der Most had gedacht. Maar het liep goed tot voor kort, het geld stroomde binnen en hij zag dat Kernwasserwunderland de investeringen waard waren. Nu al moet op hoogtijdagen het park dicht omdat het vol is. Er speelt nog wat. Van der Most wil af van het imago van scharrelaar. Hij zal het nooit bekennen, maar hij voelt zich soms door de ‘grote’ jongens niet serieus genomen. De omhoog gevallen handelaar. De ABN AMRO belde hem wel om eens naar Miracle Planet te kijken, maar voelde zich eigenlijk te goed om met hem zaken te doen: niet Ons Soort Mensen. Van der Most heeft dat heel goed gevoeld en verkettert het voormalige Enschedese uitgangscentrum. Hij wil bewijzen dat hij meer kan dan tweedehands dingen opkopen voor een prikkie. Waar in de Bonte Wever nog de inventaris van een aantal failliete loodgieters was verwerkt en in Speelstad Oranje een tweedehands kermis staat opgesteld, is het nieuwste van het nieuwste in Kalkar en in de Koperen Hoogte gebruikt. Geld zat. Tot de Bonte Wever in vlammen opging.

Beste niet goed genoeg

Bijna dertig miljoen stopte hij in De Koperen Hoogte. Het beste was niet goed genoeg. Tijdens de bouw liet hij uitgezochte tegels weer slopen omdat ze toch niet naar zijn zin waren. De waarheid is dat hij van de Koperen Hoogte misschien wel het mooiste hotel-restaurant van Nederland, maar in elk geval van Noord-Oost-Nederland heeft gemaakt. Precies het gebied waar zijn vrienden en relaties zitten. De moeite van een bezoek waard. Maar opnieuw sloeg de pech toe. De burgemeester van Nieuwleusen (Ten Oever) had inmiddels alle vergunningen al afgegeven. Maar het bedrijf was nog niet klaar. Toen volgde de gemeentelijke herindelingen het hele circus van de vergunningen begon opnieuw. Nu met de Zwolse ambtenaren. En die zijn bang voor Van der Most en zijn werk. Of hebben gewoon de pest aan hem. Feit is dat er op hem gejaagd wordt. Naast de toren is een brandtoren gebouwd met vluchtbruggen. Conform de wetgeving is dat gebouwd. Nu eisen de Zwolse ambtenaren dat de leuningen op de brug 20 centimeter hoger moeten worden. Eerder had hij vergunning om een hek te bouwen. Die vergunning gold voor een jaar. Een week of twee na verloop van de vergunning liet hij het hek neerzetten. Dat lukte niet eerder omdat de bouw elders op het complex tegen zat. De gemeente heeft het hek vervolgens ’s nachts zelf weggehaald met grof geweld. Stiekem was Van der Most toch al open gegaan. Hij had het geld nodig. Een journaliste van het weekblad de Swollenaer reserveerde een tafel. En schreef dat op. Dat leverde een politie-inval op. Alsof hij een drugsdealer is.

Zwolle aansprakelijk stellen

Van der Most laat zich door bijna niemand sturen. Zo heeft hij al in geen maanden met Otto Mengelberg gesproken, een van zijn commissarissen. En juist die man met al zijn contacten (voormalig Wavin-topman) had zich wel eens wat harder kunnen inzetten voor de belangen van het bedrijf waar hij door ingehuurd is. Een van de mensen door wie Van der Most nog wel eens wat laat zeggen is ’s lands grootste deurwaarder Jan Smit (tevens voorzitter Heracles). Inmiddels krijgt van der Most ook hulp van zijn vroegere burgemeester Ten Oever. Die is boos op de gemeente Zwolle omdat hij door de houding van Zwolle als een soort infantiel is neergezet. Alles wat hij ondertekende is door Zwolle van tafel geveegd, alsof hij een boodschappenjongen van Van der Most was. De huidige burgemeester meijer heeft in de korte tijd dat hij eerste burger is vooral een reputatie als grijs (vriendelijk) en schijtlijster (minder vriendelijk) opgebouwd. Volgens de gemeente kan het nog wel anderhalf jaar duren voordat alle vergunningen zijn verleend. Van der Most wil en kan daar niet op wachten en overweegt serieus de gemeente Zwolle en burgemeester meijer in het bijzonder aansprakelijk te stellen.

Spaarpot aanspreken

Van der Most krijgt 27 miljoen van de Bonte Wever. Hij zegt wel dat hij overweegt daar (of in Hardenberg) weer iets nieuws van de grond te tillen. Maar de kans is klein dat hij dat ook echt doet. In de eerste plaats druist het tegen zijn eigen wetten in om fonkelnieuwe parken te bouwen. Zijn kracht is juist oude fabrieken, ziekenhuizen en kerncentrales van een nieuw, uniek concept te voorzien. Hij voelt zich echter verplicht ten opzichte van zijn werknemers, ten opzichte van de gemeente. Zijn werknemers heeft hij erg lang doorbetaald en velen elders nieuw werk bezorgd (voor de mensen die zonder werk bleven legde hij zeven ton op tafel). En de gemeente liet hem na de brand lelijk in de kou staan. Die 27 miljoen heeft de verzekering inmiddels klaarliggen, maar de Rabobank en Heineken (twee hypotheekverstrekkers) kibbelen over hun deel. Van der Most zou vijftien miljoen overhouden, maar de Rabo en Heineken (waarschijnlijk beduusd van alle commotie) overwegen (maken van de gelegenheid gebruik) hun kredietfaciliteiten te verengen. Dat mag. Maar het is niet netjes. En het slaat ook nergens op. Er is geen aanleiding voor. Omdat Van der Most daardoor verder in liquide problemen kwam heeft hij inmiddels een paar fabrieken in Twello van de hand moeten doen. Om weer even lucht te hebben. Nee, failliet gaat hij niet. Voorlopig in elk geval niet. Hij heeft nog meer stukken land en panden die hij niet gebruikt achter de hand. En hij kan altijd de bekende truc om kapitaalgoederen of onroerend goed te verkopen en weer terug te leasen toepassen. Overigens zijn alle salarissen deze maand weer gewoon betaald. Van der Most heeft zijn bedrijven ingeschreven onder van der Most Beheer I, II en III. Hij is hoofdelijk aansprakelijk… Van der Most is het gezeur over vergunningen meer dan zat. Hij kon in Oss een mooie fabriek kopen, had daar een goed plan voor gemaakt. De ambtenaren kwamen kijken in Beilen en alles werd teruggefloten. Daarom laat hij nu het idee van een mobiele speelstad uitwerken. Over een tijdelijke vergunning (maximaal vijf jaar) kan de gemeente zelf beslissen, er is geen provinciale toestemming nodig. Een stuk of vijf van die speelsteden door Nederland laten trekken, dat is zijn idee. Voorlopig heeft hij wat anders aan zijn hoofd.
Van der Most overweegt de gemeente Zwolle aansprakelijk te stellen als zijn fraaie toren van30 miljoen niet open mag.