Interview met twee topondernemers annex BVO-voorzitters Herman Wessels en Jan Smit

Echte liefde of schijnhuwelijk

Twee topondernemers die ook een betaald voetbalorganisatie leiden. Herman Wessels (FC Twente) en Jan Smit (Heracles). Twee mannen die zowel qua uiterlijk als gedragingen in niets op elkaar lijken, maar wel goed met elkaar overweg kunnen. De belangrijkste overeenkomst is dat ze beiden financieel onafhankelijk zijn. En dat ze aan de wieg willen staan van een huzarenstukje: innige samenwerking tussen FC Twente en Heracles.

Ik lig meer wakker van de sportieve malaise bij Twente dan van mijn werk bij Volker Wessels Stevin

Herman Wessels (HW): “Ik vind mezelf niet introvert. Ik sta wel wat meer op de achtergrond ten aanzien van de club als mijn collega Jan Smit. Ik ben absoluut geen egotripper. Voor het runnen van de club hebben we deskundige mensen en ik mag het boegbeeld zijn van de club. Ik ben wel eens bij Heracles geweest en als een speler iets niet goed doet, dan zie ik Jan opstaan en schreeuwen. Dat is zijn emotie, hij is voorzitter, dat ben ik ook, hij is ook supporter. Ik ben een wat rustiger supporter, ik kijk ook vaak als voorzitter. Als er weer wat gegooid wordt, dan zit ik meteen al aan geld te denken en wat de boete zal zijn. Ik vind dat we beiden geen verstand van voetbal hebben.” Jan Smit (JS): “Ik vind wel dat we er kijk op heb gekregen. Herman stopt net als ik geen vermogen in de club. Dat moet je ook niet doen als voor zitter. Ik ben gewoon lid van de businessclub, ik heb een reclamebord en dat is het. Als de jongens van Heracles een keer echt goed gespeeld hebben, dan doe ik een keer privé iets in de spelerspot. Maar daar houdt het mee op.”

Als het bestuur en technische staf vinden dat die spelers kunnen komen, komen ze. Dan moet de trainer maar wijken

Emoties

HW: “Eerlijk gezegd lig ik meer wakker van de sportieve malaise bij Twente dan van mijn werk bij Volker Wessels Stevin. Daar draait het uitstekend.” JS: “Ik denk dat ik in mijn vak nul emoties heb. Wat ik moet doen, kan ik allemaal emotieloos doen. Het voorzitten van Heracles is een heerlijke tegenpool. En ik vind de omgang met jonge sportmensen fantastisch. Uit mijn werk haal ik overigens net zo veel voldoening als uit mijn voorzitterschap. Nee, het heeft niets met ijdelheid te maken. Ik heb nog nooit een stukje uit de krant geknipt, ik hecht daar helemaal geen waarde aan. Ik draag ook geen ring, ik heb geen horloge, ik heb helemaal niks. Wat ik in mijn eigen vakgebied heb gepresteerd vond ik leuk om dat te bereiken en dat heeft mij veel financiële genoegdoening gegeven. Ik vind het nog steeds een leuk vak. Maar in de sport is een totaal andere dimensie, die vier jaar voorzitterschap had ik niet willen missen. Het leiden van een voetbalclub is veel moeilijker dan ik in het begin gedacht had. Ik denk dat het leiden van een machinefabriek drie keer gemakkelijker is dan een voetbalclub.” HW: “Als voorzitter doe je een schat aan ervaring op. Hoe langer je voorzitter bent, hoe beter je wordt, daar ben ik van overtuigd. Ja hoor, ik zou ook voorzitter van Heracles kunnen zijn.” JS: “Ik zou geen voorzitter van FC Twente kunnen zijn. Ik moet emotie voor de club hebben.” HW: “Ik heb wel moeite met scheldkanonnades. Aan de andere kant is dat all-in-the-game. Ik denk als ik supporter was en ik zat op Vak P, dat ik dan ook best in staat ben mee te zingen. Ja, mijn zoon staat daar, ik vraag hem wel eens of hij ook meedoet. Hij zegt dan: nee.” JS: “Bij Telstar was ik erbij. Toen kwam die hele meute over het gaas heen toen we met 2-1 vijf minuten voor tijd wonnen. Ik dacht, ik ben straks echt de kop van jut, ik voelde me niet happy. Maar ik zing met alle strijdliederen mee.”

Sponsors

HW: “We hebben 600 sponsors ten opzichte van meer dan 13.000 supporters. Het voetbal is voor sponsors een avond uit geworden. Maar ze beleven het anders dan de mensen aan de overkant. In het Diekman zag je hooguit vijf of zes dames lopen. Nu is een kwart van de bezoekers in de businessclub vrouw.” JS: “Ik denk dat in de beleving van de wedstrijd er geen verschil is, de meeste sponsors zijn ook echt supporter van de club.” “Financieel is de wal het schip aan het keren. Het is gewoon niet meer op te brengen. Het gemiddelde salaris is bij Heracles 125.000 gulden. Als ze presteren, dan heb ik geen bezwaar tegen hoge salarissen. Het is marktwerk, allemaal vraag en aanbod. Het probleem is dat je langjarige contracten niet kan aanpassen als het wat minder wordt.” HW: “Als je bedrijfsmatig zou handelen, zou je niet die speler aantrekken, maar bijvoorbeeld extra verwarming op de tribune, maar zo werkt het niet. Het ideaalbeeld is voor mij de wijze waarop Heerenveen werkt. Dat noem ik bouwen aan een club. Als de supporters roepen om het vertrek van een trainer dan duperen ze op dat zelfde moment hun club op financieel gebied. Want het contract van de trainer moet uitbetaald worden en er moet een nieuwe trainer komen.” JS: “Ik laat me absoluut niet meer door de trainer beetnemen. Vorig jaar heeft Herman mij drie spelers aangeboden, Thijs Houwing, Käre Becker en Pascal de Vries. Voor niets, maar Korbach wilde ze niet hebben. Die zei, ‘wat moet ik met dat spul van Twente’. Dat zou me nou niet meer overkomen. Als het bestuur en technische staf vinden dat die spelers kunnen komen, komen ze. Dan moet de trainer maar wijken.”

Samenwerking

Smit heeft ooit gezegd ‘Almeloërs en Enschedeërs, dat kan nooit goed gaan samen’. “De voetbalclubs moeten zelfstandig blijven. Je zou aan een holding kunnen denken op financieel vlak. We hebben werkgroepen ingesteld, die moet je op dit moment niet storen, dat zijn broedende kippen. Die zijn bezig met vragen als kunnen wij op het gebied van spelers, scouting, technische staf, medische staf en met allerlei ander zaken samenwerken.” HW: “Het gaat mij om het Twentegevoel. Nee, niet FC Twente. Ik stel me voor twee regionale clubs die samenwerken. Niks satellietclub. Jan Smit en ik kunnen het wel met elkaar eens zijn, maar moet gedragen worden in de hele organisatie, vandaar werkgroepen. Ik constateer dat FC Twente, Heracles, Go Ahead Eagles, en zelfs Heerenveen hier in de regio scouten. Dat betekent dat in totaal zo’n 200 jeugdspelers opgeleid worden van wie er jaarlijks gemiddeld 1,5 doorbreken. We willen dat graag opkrikken met de voetbalacademie. Door samenwerking zouden we met minder elftallen toe kunnen.” JS: “Als de werkgroepen klaar zijn, zetten we twee borden neer. Eén met alle plussen en één met alle minnen. En daarmee gaan we naar de sponsors en supporters. Het merkwaardige is dat bij FC Twente alle supporters er achter staan en bij Heracles roepen ze maar dat ze overgenomen worden. Dat is absoluut niet het geval. Heracles blijft een zelfstandige club en moet gewoon meedraaien boven in de top van de totodivisie en liefst promoveert naar de eredivisie. Ik denk wel dat je moet proberen om één systeem in te voeren.” HW: “Ik vind ook belangrijk dat er eenzelfde technische uitstraling komt. Het moet voor beide clubs een win-win situatie zijn. Dan kun je niet zeggen we gaan op technisch beleid onze eigen gang. Als Heracles een nieuwe trainer aantrekt, dan zal die zich moeten vinden in het technisch beleid van beide clubs.” JS: “Ik ben er inmiddels van overtuigd dat beide clubs op basis van argumenten met elkaar praten en niet op basis van grootte of van macht.” HW: “Nee, maar het is wel laatste kans. Als het nu niet wil, dan is het wat mij betreft over en uit en dan gaan we met een ander club verder.” JS: “Mijnheer Wessels hoeft niet te waarschuwen. Twee jaar geleden liepen de gesprekken met FC Twente mis. Daarna hebben we met twee andere eredivisieclubs gesproken en daar zagen wij helemaal geen voordelen in. Met FC Twente hebben de beste kans. Dat hoop ik oprecht als Tukker.”

Jan Smit, 55 jaar.

De inwoner van Ommen stak aan het begin van het seizoen zijn hoofd in een strop door te zeggen dat hij op zou stappen als Heracles de nacompetitie niet zou halen. Typisch Smit. Nooit te beroerd voor een ferme uitspraak en liefhebber van de daaropvolgende belangstelling voor zijn persoon. Dat de Herald Tribune de deurwaarder onlangs als de ‘biggest collector’ van Nederland portretteerde, vat hij op als een soort kroon op zijn werk. Smit groeide op in Almelo waar hij als zoon van een winkelierechtpaar al op pad werd gestuurd om onbetaalde rekeningen te innen. In 1969 werd hij benoemd tot jongste deurwaarder van Nederland, nu is hij de grootste. Geregeld gaat hij zelf nog op stap om een rekening te vereffenen. De sociale vaardigheden die een deurwaarder nodig heeft, komen hem goed van pas in het betaalde voetbal. Want Smit is er inmiddels achter dat het runnen van een voetbalclub lastiger is dan het leiding geven aan een deurwaarderskantoor. “Van hard werken word ik nooit moe,” zei hij eens. Maar inmiddels is hij toch maar korter gaan werken. Voor het geld hoefde hij het toch al niet te doen want enkele jaren geleden verkocht hij zijn zaak aan de Nederlandse Credietverzekering Maatschappij. De tijd die hij nu overhoudt, steekt hij in de club. Als onbezoldigd voorzitter is hij bezig aan zijn vierde, en wellicht laatste, seizoen.

Herman Wessels, 47 jaar.

De jongste Wessels is dankzij zijn voorzitterschap van FC Twente broer Dik in bekendheid bijna voorbijgestreefd. Dat was niet de bedoeling toen Herman in 1999 het voorzitterschap accepteerde. Bij gebrek aan een bekwame opvolger van Cees Anker werd Wessels naar voren geschoven. En dat was tegen zijn natuur want de Rijssenaar is geen man die graag op de voorgrond treedt. Van jongs af aan was hij, de jongste uit een gezin van zes, er aan gewend dat oudste broer Dik de eerste viool speelde. Bij FC Twente zag hij zichzelf als een interim-voorzitter maar gaandeweg de rit raakte hij gehecht aan het pluche. Het voorzitterschap van FC Twente combineert hij met een baan als directeur bij het bouwconcern Volker Wessels Stevin. In de bouwwereld is hij, voormalig timmerman en metselaar, ‘autodidactisch doorgegroeid’ tot de directielaag net onder de raad van bestuur en verantwoordelijk voor de Nederlandse bouwactiviteiten. In het betaalde voetbal ontbeert Wessels praktijkkennis. Hij had meer talent voor tafeltennis dan voetbal. Inmiddels zegt de voorzitter van de Raad van Commissarissen van de BV FC Twente, er ‘enige kijk op te hebben’.