Dees Talma: “Saxion geeft ons een nieuwe manier van denken”

IACT koopt kennis in bij Saxion om klus bij Fokker binnen te halen

Als je presteert blijf je in de boeken, of je nou Cruijff heet of Talma. De ene Nederlander is wereldwijd bekend, de ander staat na twintig jaar nog in de boeken bij Fokker als de man die alles weet van besturingssoftware voor autoclaven (hogedrukcabines waar in dit geval vliegtuigmaterialen op elkaar verlijmd worden). Hoewel, alles weten? Dees Talma (58) riep de hulp in van Saxion toen hij een grote Fokkerklus in Papendrecht voor zijn bedrijf IACT BV (in Haaksbergen) binnenhaalde.

Er ligt een stevige relatie tussen IACT (nu acht medewerkers, allemaal vroeger Saxion-studenten) en Saxion. Talma deed zelf de toenmalige Technische Hogeschool Twente en doceerde enige tijd (tot 1987) bij Saxion (“ik heb in die tijd heel wat fusies en naamswijzigingen meegemaakt”). Daarna vertrok hij naar een ingenieursbureau waar hij de afdeling besturingstechniek opzette. Een kleine twintig jaar geleden was Fokker (toen Fokker nog echt Fokker was, na diverse jaren van ellende en faillissement is het bedrijf nu onderdeel van Stork) klant van het bureau waar Talma werkte. Talma heeft in die tijd voor Fokker een besturingssysteem voor een autoclaaf van Fokker gemaakt: “De bovenkant van het vliegtuig is van een soort aluminium multiplex, dat wordt in een mal gelegd, plastic zak erover heen, vacuüm zuigen, in de autoclaaf, deur dicht, hogedruk en opwarmen tot 150 tot 180 graden. Bewaken of alle producten meegaan, of de plastic zakken niet lek raken. Dat is eigenlijk het hele proces.” Bij Fokker hadden ze inmiddels andere besturingssystemen gekocht, maar die bleken voor geen meter te werken. En de naam van het bedrijf was inmiddels anders, maar er werken deels nog wel dezelfde mensen die zich heel goed herinnerden dat bijna twee decennia een zekere Talma een superklus had gedaan. Die moest terugkomen. Bij het ingenieursbureau was Talma (eindjaren negentig) met enige wrevel vertrokken. Er zijn maar weinig bedrijven die goed met techneuten kunnen omgaan, vindt Talma. “Technici hebben ruimte nodig om te bloeien en als je ze afleidt met geneuzel, werken ze niet meer.” Talma had in zijn tijd als docent aan Saxion een aantal talentvolle studenten gehad onder wie Ina. “Wij hebben met z’n tweeën een millenniumproject gedaan voor General Electric in Europa: hoe zou zo’n bedrijf goed kunnen draaien?” Het project was een succes, Talma haalde Ina later ook naar dat ingenieursbureau toe en toen daar de gezelligheid ver te zoeken was, herinnerde het tweetal zich het ondernemersproject en ze begonnen voor zichzelf met IACT, in de bedoeling dat zij later het bedrijf zou doorzetten. Dat is helaas niet gebeurd; vijf jaar geleden is ze op 39-jarige leeftijd overleden. Terug naar de besturingsopdracht van Fokker. Talma werd (een jaar geleden) ‘gevonden’ bij IACT, maar dat betekent niet dat het verkrijgen van de klus een gemakkelijke opgave was. De top van Fokker vond een klein en jong Haaksberger bedrijfje eigenlijk niet heel geschikt voor de opdracht. Talma moest de grote technische dienst, de engineering, de inkoopafdeling en niet te vergeten de Raad van Bestuur van Fokker overtuigen. “Voordat je mag leveren, moet er heel wat gebeuren, voor een paar machinetjes van een kwart miljoen euro, mijns inziens een habbekrats voor wat ze krijgen.” De autoclaaf staat er nog steeds, maar er moet een nieuwe computer komen. De hardware wordt ingekocht, de software door IACT ontwikkeld. Een detail: Fokker krijgt van veel vliegtuigfabrikanten opdrachten. Al die vliegtuigen hebben andere eisen en curven, dus het besturingssysteem moet heel flexibel zijn. “Receptgestuurde stappenprogramma’s,” noemt Talma dat. Als de interviewer heel dom kijkt, legt Talma uit: “Het komt erop neer dat je een machine wilt die zonder omsteltijd hoeden, petten en dameskorsetten kan maken.” En in die kennis van IACT zat een lacune. “Ik heb Joop Temmink, transfermanager bij Saxion gebeld en gevraagd of hij een cursus wilde verzorgen voor ons.” Het werd een cursus op maat, op zes avonden gegeven, voor alle acht medewerkers op het bedrijf van IACT. “Temmink heeft precies begrepen welke kennis we ontbeerden. Het is zo goed bevallen dat we het exact op deze manier weer zouden aanpakken. We hebben heel interactief gewerkt. Voor Temmink was het zwaar, wat we de ene avond bespraken, moest hij voor de avond erna weer verwerken. We hebben niet zozeer kennis gekocht alswel hulp. Iemand van buiten met veel ervaring heeft ons een nieuwe manier van denken gegeven, dat is eigenlijk wat er is gebeurd.” De kosten waren met vijf mille beperkt. En dat is betaald met een subsidievoucher van Senter Novum, die geeft twee vouchers uit aan bedrijven: eenmalig één van 2500 euro en de andere is 7500 waard en is eenmaal per jaar te koop voor 2500 euro. Talma denkt dat hij het systeem bij Fokker in Papendrecht in het vroege voorjaar kan opleveren. Hij is opnieuw in de race voor een soortgelijke klus in Hoogeveen. “Alleen wat groter in omvang, daar staan ook ovens bij.” De kans is groot dat IACT opnieuw de klus krijgt. “Eerder heb ik daar al een installatie geleverd voor de voorkant van de vleugels van de airbus. Dat voorste randje is van kunststof, dat wordt geweven bij Ten Cate. Ja, met het product en de besturing lopen ze weg…”