Voormalig PvdA-kopstuk Marijke van Hees in Raad van Toezicht

‘Hogeschool moet studenten mondig maken’

Ze was nog voorzitter van de Partij van de Arbeid toen voormalig bestuursvoorzitter Peters van Saxion Hogeschool haar vroeg als lid van de Raad van Toezicht. Ze heeft nooit in het onderwijs gewerkt maar is er wel bij betrokken en ze vindt dat universiteiten en hogescholen mondige, maatschappijkritische studenten moeten afleveren. Ze betreurt zeer dat de studiefinanciering dat eigenlijk nauwelijks meer toelaat. Van Hees was amper tot de Raad toegetreden toen de hogeschool zwaar onder vuur kwam te liggen in verband met mogelijke fraude. Ze heeft begrip voor de huidige topman Boom die stil was toen hij geschoren werd: “De Raad van Toezicht heeft altijd gezegd: houd niets achter, zorg dat je het naadje van de kous weet.” Marijke van Hees verdient tegenwoordig haar brood als zakelijk directeur van het Telematica-instituut.

Raad van Toezicht moet enige distansie houden

Politieke apathie

Van Hees was een dag na de gemeenteraadsverkiezingen in maart te gast in het studentencafé om met Tweede-Kamerlid Theo Rietkerk van het CDA een politiek debat te voeren. Slechts weinig studenten toonden interesse in het gesprek over de verkiezingsuitslag en de komende landelijke verkiezingen. Hoewel Rietkerk (“Ik ben zelf ook bestuurder van een hogeschool…”) en Van Hees (“Ach, ik ben in mijn leven in zoveel rumoerige zaaltjes geweest”) luchtig de verontschuldigingen van de organisatie afwezen, werd als gevolg van de ogenschijnlijke politieke apathie onder de studenten de daaropvolgende bijeenkomst met Sharon Dijksma (ook PvdA) en Femke Halsema (Groen Links) afgelast. “Ik had geen ademloze toeschouwers verwacht. Jonge mensen voelen zich geremd om in het openbaar hun mening te geven. Ik zou het heel goed vinden als ze daar meer toe worden opgepord. De hogeschool moet mijns inziens wel van dit soort debatten blijven organiseren. Studenten moeten naast hun studie ook opgeleid worden om in het openbaar te spreken, te debatteren. Het lijkt mij heel goed dat wij van studenten vragen daar tijd en aandacht voor te hebben. Studenten zeggen letterlijk: ‘We gaan voor de studiepunten, we hebben geen tijd voor nevenactiviteiten’. Dat heb ik in mijn studietijd niet veel gehoord. Toen was het juist een alibi om langer over je studie te doen. Nee, dat kan niet meer en daarom pleit ik ervoor voldoende tijd en geld voor dat soort zaken in het onderwijs te hebben.”

Geen uithangbord

“Ik ben bij het Telematicainstituut zakelijk directeur, wat inhoudt dat ik verantwoordelijk ben voor de interne organisatie en de publiciteit. Er werken zo’n 100 mensen die zich bezighouden met onderzoek naar toepassingen van informatie- en communicatietechnologie. Ik vertegenwoordig de gebruiker, ik stel me vragend op: hoe leg ik het mijn kinderen uit? Wij werken voor een aantal grote ICT-bedrijven en voor bedrijven die veel belang hechten aan vernieuwing in hun sector, zoals het algemeen ziekenhuis in Rotterdam (AZR).” Met Van Hees en voorzitter Hazewinkel (topman van Volker Wessels Stevin) heeft de hogeschool een Raad van Toezicht om te likkebaarden. “Nee, we zijn niet een soort uithangbord van de hogeschool, meer een klankbord. Ik vind het goed dat er in de Raad van Toezicht mensen zitten met verschillende maatschappelijke en politieke achtergronden. Vergelijk het met de Raad van Commissarissen bij een bedrijf, met die aantekening dat we wat meer op afstand staan. We praten gemiddeld vier keer per jaar over zaken als de begroting, de studentenaanwas, bezuinigingen en de visie van het management in de omslag naar resultaatverantwoordelijkheid. Wij stellen vanuit onze achtergrond vragen.” Dus het is niet zo dat als Boom opgepakt wordt omdat hij gefraudeerd heeft met studentenaantallen, ook de Raad van Toezicht verantwoordelijk is? “Wat een nare vraag. In een situatie met twijfels over de juiste toepassing van regels moeten we als Raad van Toezicht enige distantie houden ten opzichte van wat er gebeurt. We moeten niet op de stoel van de bestuurders gaan zitten. Wij adviseren ze: hoe ga je met deze affaire om? Over dit onderwerp hebben we een speciale vergadering gehad. Met acht dubbele inschrijvingen is het probleem benoembaar geworden. Wij hebben Boom geadviseerd: ga tot het gaatje, haal er een kritische accountant bij zodat je zeker weet dat je het onderste eruit gehaald hebt en dat er geen dingen verborgen kunnen blijven. Met die houding steunen wij het bestuur.”

Academische discussie

Van Van Hees hoeven de UT en de hogeschool niet dringend te fuseren. “Het wetenschappelijk onderwijs moet mensen opleiden die nieuwe kennis kunnen bedenken of kunnen toetsen. In het hbo wordt kennis overgebracht die al ontwikkeld is en toegepast moet worden. Ik zie wel dat die twee culturen steeds dichter bij elkaar komen, zeker als je kijkt naar postdoctorale opleidingen. Het grote verschil tussen hbo en wo zit in de cultuur. Wetenschappelijke mensen moeten toch altijd de neiging houden om kritisch te zijn: wat kan ik met die kennis, is dat wel geldige kennis, wat vind ik eigenlijk? De behoefte om over elkaars schuttingen te kijken neemt toe. Dat wordt ook gestimuleerd door gerichte contacten vanuit het hbo en de UT met bedrijven en instellingen. Laten we in Twente van de discussie over samenwerking tussen UT en hbo vooral geen academische discussie maken maar het daar waar nodig gewoon doen.”