Het gevecht van Karel van Rosmalen om ROC over het voetlicht te brengen

“Politici hebben geen idee wat wij doen”

Dit interview met Karel van Rosmalen (collegevoorzitter van het ROC Oost- Nederland) leidde in de afgelopen weken tot enige commotie in de regionale pers. Want Van Rosmalen maakte bekend dat er ongeveer honderd banen bij zijn bedrijf komen te vervallen en in één adem door mopperde hij op de bestuurlijke kwaliteit van de Regio Twente waardoor het aantal ontslagen nog hoger zou kunnen uitvallen. De journalist publiceerde dat via RTV Oost en de Regio Twente reageerde na de publicaties meteen en een afspraak bleek toen ineens snel geregeld. “Belachelijk dat het nu wel kan, misschien moet ik jullie maar eens vaker bellen”, zegt hij enigszins cynisch.

In één van de voorgangers van dit periodiek (Spreekbuis) kwam Van Rosmalen al eerder aan het woord. Toentertijd (november 2002) stroomde (in Twente) slechts één op de vijf leerlingen van het mbo door naar het hbo, terwijl landelijk dat cijfer één op drie was. Cor Boom (collegevoorzitter van Saxion) en Van Rosmalen gingen om de tafel zitten. Niet zonder resultaat. Twee jaar later stroomt 40 procent van de leerlingen door (landelijk is dat percentage gedaald van 30 naar 25). “Boom en ik hebben tegen elkaar gezegd, ‘laten we ophouden een mboprogramma te maken en daarna een hbo-programma’. Dat is niet over onderwijs praten, dat is grootgrutter spelen. Wij bieden tegenwoordig de mbo-student naast zijn opleiding meer, de mhbo-route. Aan het einde van de rit maken we de balans op. Nee, ik heb nog nooit een verrekeningsprobleem met Cor gehad. Het is geen doorstroomprogramma, maar een integratieverhaal”. Ter illustratie geeft Van Rosmalen het voorbeeld van Herman Wevers, directeur van het ROC in Enschede. “Het profiel van die nieuwe school zal vooral kunst en ontwerpen worden in de Maere. Maar daar was geen ruimte meer voor hem; Wevers zit nu in het gebouw van Saxion. Zo soepel loopt het.Wij willen ook samen nieuwbouw regelen naast de Maere”. Opvallend, want een kunstopleiding is bijkans per definitie hbo. Er is geen student van het ROC die naar de AKI gaat. “Dat is precies het verhaal. In alle andere vakken is 40 procent van de instroom afkomstig van het mbo, alleen niet in de kunst. Dat ligt aan ons, aan het ROC, wij hebben niet een school voor kunst. Wij hebben wel veel opleidingen waar toegepaste kunst in zit.Wij hebben reclame, beeld en media. Op die opleidingen zitten zeer kunstzinnige jongens en meisjes van wie een deel zou kunnen doorstromen. Dat gaan we stimuleren door het bij elkaar te zetten”.

Verstandshuwelijk

Het verstandshuwelijk is een paar jaar geleden in gang gezet bij gezondheid en welzijn. “In feite verzorgen wij verpleeg- en assistent-opleidingen op heel hoog niveau; vroeger was dat hbo, nu mbo. Bij economie heeft dat heel wat meer hoofdbrekens gekost. Waarom? Samenwerken heeft met mensen te maken…”. Van Rosmalen is in dat kader ook eerlijk over zichzelf: “De relatie met Albertjan Peters was anders dan met Cor Boom”. De ‘vrienden voor het leven’ Van Rosmalen en Boom willen verder met een fusie die geen fusie is. “De textielopleidingen hebben we samengevoegd. Als je daar rond loopt weet je echt niet wat hbo is en wat mbo. Wijzelf trouwens ook niet meer. Het is één afdeling geworden met één hoofd”. Het nieuwste project is proces- en laboratoriumtechniek. Een echte uitdaging, want er lopen geen tientallen docenten werkloos rond, het talent is schaars en je hebt er dure spullen voor nodig. Maar Saxion heeft weinig instroom van het mbo, omdat het mbo geen doorstroom heeft van het vmbo waar proces- en laboratoriumtechniek geen vak is. “We hopen door hutje bij mutje te doen, proces- en laboratoriumtechniek in Twente als een volwaardig gebied te kunnen ontwikkelen”. Cor Boom rept regelmatig in de publiciteit over deze nieuwe manier van werken en vooral over het succes. Van Van Rosmalen horen we minder. “Ze vragen me niets. Nee, ik heb geen minderwaardigheidscomplex, de sector wel. Ongeveer de helft van de beroepsbevolking heeft een opleiding via een ROC gevolgd. Maar alle ‘decisionmakers’ in dit land hebben hbo of universiteit gedaan. En die mensen kennen het ROC dus niet. Regelmatig moet ik uitleggen dat de mensen die hier bin-nenkomen 16 jaar of ouder zijn, allemaal jongvolwassenen. Ze denken dat een grote school niet kan, maar onze studenten vinden een grote school juist lekker; die willen een beetje ‘space’. We hebben dus een imagoprobleem. Dus laat Boom vooral blijven roepen dat wij hier goed bezig zijn”.

Interne conferentie

Zowel Saxion als het ROC zijn zelf fusie-molochen geworden: instituten zijn in de afgelopen jaren horizontaal in elkaar geschoven, Boom en Van Rosmalen klinken nu ‘stiekem’ de verticale kolom aan elkaar. Het gaat voor sommige personeelsleden allemaal erg snel. Eind oktober is daarom een interne conferentie belegd. Op de agenda staat vooral elkaar informeren over de interne vernieuwingen. “Wat zijn de gevolgen voor ons van het optuigen van nieuwe hbo-academies, ik noem maar wat”. Een geslaagde samenwerking allemaal ten faveure van de student. Maar hoe krijgt het ROC meer mensen? “Onze grootste opgave is het vasthouden van mensen. De uitval is landelijk ongeveer 30%. Wij zitten daar met 20% iets onder”. Daar is dus nog winst te boeken, niet geheel onbelangrijk omdat een andere taak van het ROC verdwijnt. Allochtonen en mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, zoals ongeschoolden diplomatiek worden genoemd, werden tot voor kort verplicht geschoold bij het ROC. Het toverwoord is ook hier marktwerking. Bovendien krijgen de gemeenten voor deze taak beduidend minder geld uit Den Haag. “Die gemeenten staan voor een onmogelijke taak: meer klanten helpen met minder geld. Dan verwacht je dat zou je zeggen, dan hebben we een gezamenlijk probleem, laten we praten”. Het lukte Van Rosmalen niet om de drie grote Twentse gemeenten om de tafel te krijgen. Tot zijn frustratie. “Ik woon in Deventer en ik constateer dat de Stedendriehoek beter functioneert dan de Netwerkstad. Als ik thuis in een culturele folder kijk, wordt bijvoorbeeld verwezen naar een voorstelling in Apeldoorn en dan wacht de bus voor de Deventer Schouwburg. Samenwerking dus. Ik heb steeds gezegd: pak nou de fusie van het ROC aan als een verworvenheid van de samenwerking in Twente. Maar ik moet dus met alle gemeenten afzonderlijk praten. Als ik zeg: kan dat niet met elkaar, dan zeggen ze: ‘het is heel belangrijk, dat doen we’ en vervolgens gebeurt er niets. Ik vind dat een grof schandaal. Er gaan hier 100 fte’s ‘down the drain’. Als een bedrijfje van 50 fte’s op de tocht staat, dan gaat iedereen naar Den Haag. Hier gaat het om honderd mensen! Ik krijg geen drie ambtenaren bij elkaar als ik een lijstje rondstuur met 15 data”.

Natekst: een paar weken na dit interview en publicaties in de pers lukte het ineens wel. Bij het ter perse gaan van dit blad is de uitkomst nog niet duidelijk.