De bijzondere werken van het multitalent Hans Dagelet

Ik geloof niet dat hele volksstammen de afgelopen maanden zijn afgereisd naar Museum de Fundatie-Kasteel het Nijenhuis in Heino/Wijhe om daar de expositie Hans Dagelet – buiten oevers, binnen kader te bekijken. Afgelopen zondag was de laatste dag en gaf Dagelet een toelichting op zijn werk. Dagelet (1945) komt van origine uit Deventer. Het was zijn docent Nederlands De Moor (later recensent bij De Tijd) die zijn liefde voor kunst en literatuur aanwakkerde. Net als hele volksstammen ken ik Dagelet vooral als theater-, fi lm- en televisie-acteur. Vorig jaar verscheen zijn (eerste) roman De man met de vier O’s die zeer lezenswaardig bleek. En hoewel hij een hekel heeft aan die omschrijving is Dagelet een multitalent. Want naast acteur, schrijver en verdienstelijk trompettist (hij speelde onder meer in de band Spinvis) blijkt hij dus ook schilder. Is hij de zoveelste bekende Nederlander die zijn naam en faam gebruikt om andere hobby’s onder de aandacht te brengen? Directeur Keuning van Museum de Fundatie het Nijenhuis ging kijken om te beoordelen en hij bood Dagelet per omgaande een expositie aan in zijn museum op de zolder van ’t Nijenhuis. Dagelet: “Het begon met gekras over krantenfoto’s. Met potlood, ballpoint, viltstiften, acryl en typex.” Foto’s van krottenwijken, een voetbalveld na de wedstrijd, een scheepswerf na een tornado, een straat na de inslag van een bom. Door ze te bewerken, creeert Dagelet nieuwe beelden. Hij heeft geen atelier, maar werkt aan een bureau waaraan hij doorgaans zijn teksten leert, trompet speelt of zijn administratie doet. Lange tijd had hij er dan ook vrede mee niet groter te kunnen werken dan op A4-formaat. Tot hij drukker Bernhard Ruijgrok ontmoette. Met diens hulp kon Dagelet zijn werk opblazen tot groot formaat en kreeg het monumentaliteit. De kunstwerken van Dagelet zijn eigenlijk de zeefdrukkunst van de huidige tijd. In de vitrine op de zolder van het museum waren ook de oorspronkelijke kleinere werken te zien. Zo is een foto uit de krant van een vol Japans strand de basis voor het schilderij Sir Quidao Natural en Sir Quidao Mixed is een afdruk van de achterkant van de krant. Dagelet ontdekte de schoonheid van zijn werk toen hij ontevreden over het resultaat de krant tegen het licht hield. Balorig smeerde hij typex over het portret. Het resultaat (in het trappenhuis) is bijzonder. Ook in het trappenhuis Drive 24, gebaseerd op een foto van een vlucht vogels. Bewerkt met viltstift en typex krijgt het schilderij een Esscher-achtig effect waar vogels en dansers in elkaar over lijken te gaan. Ook een affiche van zijn vrouw Esther Apituley is een kunstwerk geworden. Alleen een stukje van haar gezicht en de strijkstok van haar altviool zijn nog zichtbaar (Viola I en II). Verder is Jan, this is me een ode aan Jan Cremer. Van een foto van een gewonnen wedstrijd van Ajax blijft vooral door de kleur de volle ArenA met confetti in de lucht herkenbaar. Een geweldig werk, dat Ajax verplicht moet aankopen. Dagelet is geobsedeerd door wat er gebeurt als je afstand neemt. Hij beschrijft het effect op het landschap onder je als je in het vliegtuig opstijgt. Eerst herken je nog de mensen, de auto’s, de gebouwen, maar hoe hoger je stijgt, hoe abstracter het landschap wordt. Dat is wat Dagelet doet met zijn werk. Later dit jaar is deze expositie (opnieuw) te bewonderen, maar dan in Amsterdam.