De nieuwe vakbeweging! Geboren in Dalfsen en Hoonhorst. Een soort sociale ANWB. De tijd van Herman Bode en Toon Verdijsseldonk is defi nitief voorbij. “Willen jullie naar de Dam, dan gaan we naar de Dam”, riep wijlen Bode uit Oldenzaal. En Verdijsseldonk uit Hengelo deinsde niet terug om bedrijven te bezetten en desnoods tijdelijk over te nemen als hij meende dat een ondernemer er aantoonbaar een bende van maakte: “Ik ben hier de baas.” Het was de tijd van de solidariteit en de klassenstrijd. De tijd ook dat arbeiders nog oprecht van mening waren dat zij met hun arbeid op zijn minst voor een deel eigenaar waren van het product dat zij maakten. Het kapitalisme heeft (ook) dat kapot gemaakt. Het is een afgesloten hoofdstuk; het lidmaatschap van vakbond, Vara en Vrije Volk gaat al lang niet meer over van vader op zoon. Het was destijds niet beter, het waren andere tijden, maar het waren in elk geval geen tijden waarin alles om geld draaide, zoals nu. De ontzuiling is met de ondergang van de FNV definitief bezegeld. De omroepen worden herschikt, de kerken zijn al tijden leeg, de kranten (en
weekbladen) zijn gewoon bedrijven waar winst gemaakt moet worden. Ideologie (en de vraag wie de beste krant maakt) is geen uitgangspunt meer. Arbeiders zijn tegenwoordig werknemers met veelal redelijke opleidingen. Ze verkassen als het hen niet bevalt dan wel als de concurrent met de geldbuidel zwaait. Waar vroeger solidariteit werd gevraagd (minder loonsverhoging of arbeidstijdverkorting zodat oudere collega’s vervroegd konden uittreden en meer jonge mensen aan het werk konden) is het nu andersom. Iedereen gaat voor zichzelf. Alle hens aan dek, en de ouderen mogen niet met 57 jaar achter de geraniums, maar op zijn vroegst met 67 jaar. De vakbeweging leeft al jaren in een schisma: de ouderen willen graag toegesproken worden door iemand die zelf ook krijt aan de schoenen heeft, jongeren willen geen gezeik van hun strijd onze strijd, internationale solidariteit en liever een goedopgeleide ANWB’er die er voor hen uithaalt wat er inzit. Voor hem of voor haar, niet voor de werkloze thuis, niet voor de collega met kinderen, niet voor de mantelzorger, niet voor de ouderen, ieder voor zich dankzij de nieuwe servicevakbeweging en de overheid met haar belastingwetten voor ons allen… Bedrijven maken er al lange tijd misbruik van: het aantal zzp’ers is fl ink toegenomen, het aantal vakbondsleden in veel bedrijven relatief gering – dus de kans op acties niet groot. Zelfs in bedrijven waar het gemiddelde opleidingsniveau hoog is, heeft de Ondernemingsraad niets in te brengen. Waar de directeur steelt, neemt het personeel het ook niet zo nauw. Dus als gevolg van de ontzuiling en van de tanende invloed van de vakbeweging verloedert het bedrijfsleven en daarmee de maatschappij. Zouden bankiers, directeuren van woningbouwcorporaties, directies van pensioenfondsen, maar ook van omroepen op zo’n schandalige manier hun zakken hebben kunnen vullen als we een machtige vakbeweging zouden hebben gehad? Ik vraag het me regelmatig af , vooral als ik weer over het volgende schandaaltje op de hoogte word gebracht. Ik ben lid van de NVJ, uit solidariteit, maar ze kunnen weinig uitrichten.