Helden zijn eenzaam en staan op een voetstuk

Ik ben van na de oorlog en dat wou ik graag zo houden. De Tweede Wereldoorlog heeft met de Apartheid in Zuid-Afrika gemeen dat je er – volgens een bepaalde generatie – alleen over mag praten als je het hebt meegemaakt, als je er geweest bent.

Ik ben die klotenoorlog inmiddels meer dan zat. Geen misverstand, tot in de lengte van jaren moeten we wat mij betreft op 4 mei stilstaan bij al die mensen die toen het leven lieten.

Ik vroeg (in een programma van TV Oost) heel terughoudend aan \’s lands beste violist ooit, Herman Krebbers, naar zijn rol in de oorlog als concertmeester. Want die rotoorlog doorkruiste zijn loopbaan. Ik ben nadien gebeld, bedreigd en uitgemaakt voor alles wat mooi en lelijk is.

Anoniem. Natuurlijk. En het ergste van alles is, ik begrijp er geen reet van.

Ja, ik begrijp het wel. Denk ik. Iedereen had zogenaamd in de oorlog joden op zolder. Nou, waar zijn ze gebleven dan? Iedereen had zogenaamd in het verzet gezeten. Samen met Johannes Post zeker. Ja, op 3 mei 1945. Zodat ze die sneue moffenhoeren drie dagen later konden scheren. God helpe de NSB\’ers die na de oorlog in handen vielen van de binnenlandse strijdkrachten.

Het enige verzet dat 99 procent van de bevolking pleegde was na de oorlog aan een Duitse toerist vragen waar zijn fiets was gebleven.

En terecht. Want bestudering van de geschiedenis en mijn eigen familieverleden leert mij dat zelfmoord plegen of meewaaien met de wind het beste is; als Hitler op sommige momenten iets beter naar zijn generaals had geluisterd, zouden mijn opa en oma nu nog ondergedoken hebben gezeten. Mij dus niet gezien. En al helemaal niet op gezag van zo\’n kwibus in het veilige Londen die meldde dat spoormensen die voor de Duitsers bleven werken landverraders waren. Sodemieter op.

Na afloop van de oorlog was het hele huis leeggestolen. Door de buurt.

Oorlogen en rampen bladderen ogenblikkelijk het dunne laagje beschavingsvernis van ons af. Helden zijn eenzaam. Helden staan op een voetstuk. Maar er zijn er maar heel weinig. En dat is zeer menselijk, maar voor vooral ouderen moeilijk te aanvaarden.

\’We\’ hebben gewonnen en succes kent vele vaders.

Daaraan mag je niet tornen.

Nog een jaartje of tien, vijftien, schat ik. En dan zijn we ervan af. Van de oorlogsgeneratie en met een beetje geluk ook van het koningshuis. Want die houden elkaar nadrukkelijk in stand.