Journalistiek is vaak (helaas) ook handel

Voor een toneelstuk dat binnenkort op de planken wordt gebracht, hebben twee acteurs bij een aantal nieuwsrubrieken en talkshows achter de schermen meegelopen. Om een indruk te krijgen hoe het daar werkt. Ze zijn daar niet onverdeeld blij van geworden.

Ik vraag me af wat ze hadden verwacht; verkopers van tweedehands auto’s worden vaak meesmuilend aangekeken en staan niet hoog in aanzien, maar politici en journalisten moeten net zo vaak handelen als gewone kruideniers. Wij willen bijvoorbeeld bij RTV Oost graag het nieuws volgen, eigen nieuws brengen en natuurlijk de mensen met een belangwekkende mening op radio en televisie laten horen en zien. Daarvoor moet je netwerken hebben, mensen moeten je het nieuws gunnen.

De redactie wordt dagelijks overspoeld met tientallen persberichten van bedrijven, politieke partijen en andere organisaties die graag en publiek willen maken waarmee ze bezig zijn. Heftiger nieuws hoor je vaak bij bijeenkomsten, in de wandelgangen. Omdat mensen er belang bij hebben om iets te vertellen (“je hebt het niet van mij, maar…”), omdat ze je het gunnen.

Waarom koop je een auto bij een bepaalde garage? Omdat je het model mooi vindt, omdat je een mooie inruilprijs krijgt en wellicht omdat je de autodealer kent van het voetbal of van de Rotary. Je gunt hem de deal… Zo werkt het in de journalistiek deels ook: er zijn veel media, er zijn veel talkshow, de politicus, de ondernemer kan bijkans op veel plaatsen zijn verhaal vertellen. En daardoor kan hij (of zij) ‘onderhandelen’ over het gesprek: wel of niet live, minstens zoveel minuten zendtijd of een flink verhaal in de krant, over sommige onderwerpen willen ze geen vragen en zo kan ik nog wel een lijstje opnoemen.

Soms ga je er mee akkoord, soms ook niet, soms overleg je hoe je het regelt (“Ik stel daar dan één vraag over. Het gaat zelden over geld gelukkig. Op zaterdagochtend maken Martin Steenbeeke en ik het Ochtendhumeur (tussen 8.45 en 10 uur). Live! En we vragen mensen soms van heinde en verre naar de studio in Hengelo te komen… Meestal lukt dat en stappen ze heel vroeg in hun auto, omdat ze het een leuk programma vinden, omdat ze ruim de tijd krijgen hun verhaal te doen, omdat we vele tienduizenden luisteraars in ‘hun’ regio hebben, ondanks de stevige concurrentie op dat tijdstip van landelijke radiozenders. En wellicht ook een beetje omdat ze het Martin en mij ‘gunnen’… Want hun komst, betekent weer veel luisteraars voor ons…

Het spijt mij, vrij naar de belastingdienst: leuker proberen we het wekelijks te maken, maar het blijft dealen en wheelen!