IT-ondernemers Ronald Kasteel en Gerard Sanderink hebben roots in het oosten

Nog lang niet uitgewinkeld

Ronald Kasteel en Gerard Sanderink zijn twee iconen uit de IT-sector in Nederland. Twentevisie bracht ze samen aan tafel.

Ronald Kasteel is extrovert, kleedt zich modieus, staat voor een ‘luizige’ drie ton op loonlijst en heeft daarnaast aandelen en opties van Ordina.

RONALD KASTEEL is weliswaar een heel bekende ondernemer in de IT-sector, veel minder bekend is dat zijn roots in het oosten van het land liggen. Hij is in 1962 geboren in Enschede. Zijn ouders zijn een aantal keren verhuisd, maar Kasteel kwam weer terug naar Enschede om te studeren (bestuurskunde). Hij werkte tijdens zijn studie een aantal jaren bij het ministerie van VROM en stond eigenlijk op het punt voor zichzelf te beginnen toen hij solliciteerde als junioradviseur (op een functie van senioradviseur) bij Ordina. “Ze hadden een advertentie geplaatst in Intermediair waarin nieuwe adviseurs gezocht werden voor het winnende team. Dat sprak mij aan, ik wil onderdeel zijn van een winnend team, senior ben ik nog niet, maar ik heb toen de stoute schoenen aangetrokken.”
Het ging hard met Kasteel die in 1988 bij Ordina ging werken en na acht jaar al in de Raad van Bestuur kwam. Weer drie jaar later werd hij (bijkans letterlijk) tot het allerhoogste binnen Ordina geroepen. Over zijn bliksemcarrière zegt hij: “Ordina is een bedrijf waar mensen veel ruimte krijgen om mooie dingen te doen en dat is niet onopgemerkt gebleven. In 1999 kwam de toenmalige bestuursvoorzitter naar mij toe en zei ‘Ronald, ik vind het mooi geweest en het lijkt mij tijd dat jij het van mij overneemt’.”
Het beursgenoteerde Ordina (opgericht in 1973, het was ooit onderdeel van een Frans bedrijf, via een management buy-out werd het verzelfstandigd om in 1987 naar de beurs te gaan waar het tegenwoordig in de midcap zit) met een omzet van 440 miljoen (4700 werknemers) in 2005 (“we zijn een absolute groeier, dit jaar zitten we al op een omzet van 500 tot 530 miljoen”) is een IT-dienstverlener die actief is in Nederland en België. Ordina heeft zich geconcentreerd op vier kernmarkten: overheid, financiële wereld, handel en industrie, en energie en utility’s. Tot de klantenkring kunnen worden gerekend ABN/AMRO, ING, Shell, KPN, diverse ministeries (goed voor 40% van de omzet), Nuon en Essent. “KPN is bezig met het uitrollen van de internetstrategie voor KPN Mobiel. Dat is door ons gedefinieerd en vervolgens zorgen wij er voor dat er toepassingen worden ontwikkeld waarmee KPN vooruit kan. U hebt ongetwijfeld wel eens bij Wehkamp gewinkeld op internet; die site van Wehkamp is door ons Ordina ontwikkeld.”
De missie van Kasteel bij Ordina is duidelijk: “Nationaal kampioen worden. In 2005 had Ordina autonome groei van 16% op het kernportfolio, daarmee is het ook aardig om te constateren dat we de markt by far hebben verslagen en daarnaast hebben we vijf acquisities gedaan.” In 2005 kocht Ordina onder meer Solidium (omzet 18 miljoen euro) en InfraDesign (omzet 7,5 miljoen euro). “We zitten in een markt die erg versnipperd is en dat betekent dat er een vijver is vol interessante vis. Ik kan u verzekeren dat we nu ook weer actief bezig zijn op dat vlak.”

GERARD SANDERINK (uit 1948) is in Twente beduidend bekender. Ook hij studeerde aan de universiteit. In 1978 startte hij samen met zijn toenmalige partner Hans Quelhorst een IT-detacheringbedrijf. Beginjaren negentig begon hij voor zich zelf met het opkopen van een aantal failliete HCS-bedrijven. Via de overname van Multihouse kreeg Sanderink ook een beursnotering waardoor hij in spagaat kwam met twee Centric-bedrijven: één van hemzelf, één op de beurs. “In het leven doe je allerlei dingen, sommige zaken pakken goed uit en anderen pakken verkeerd uit en daar moet je ook niet voor weg lopen. De fusie tussen Multihouse en KSI was geen gelukkige fusie. Ik ben aan de slag gegaan hoe ik dat kan veranderen.”
Centric werkt onder meer voor de retail, reiswereld, zorg en overheid. “Wij ontwikkelen bijvoorbeeld de bevolkingsadministratie, de sociale uitkeringsadministratie, de heffingen en inningen-applicatie. Voor woningcorporaties zetten we bijvoorbeeld het hele verhuurbeheer op.”
Een paar jaar geleden was Sanderink nog voornemens Centric KSI van de beurs af te halen, zijn aandelenpakket vergrootte hij achter de schermen van 62 tot 90%. Maar bij een beursexit komt nogal wat kijken (waarvoor diverse partijen – zoals banken – dikke rekeningen indienen en daar is Sanderink weer niet van gediend) en inmiddels heeft Sanderink zijn visie herzien.
Sanderink heeft vorig jaar ingenieursbureau Oranjewoud overgenomen. Dat bedrijf zal voor wat betreft de naam en de activiteiten de plaats van het beursgenoteerde bedrijf Centric KSI innemen. Die oorspronkelijke activiteiten van Centric KSI worden overgeheveld naar Centric. Waarom Sanderink zo omzichtig omgaat met het beursbedrijf (nu nog Centric KSI) is niet zo heel moeilijk: in het bedrijf zitten voor tientallen miljoenen compensabele verliezen. “Het is meer dan 20 miljoen. In het verleden moest je met dezelfde activiteiten het compensabele verlies goedmaken als waarmee ze ontstaan waren. Gelukkig is er een andere wetgeving gemaakt waardoor we nu ook met Oranjewoud met het compensabele verlies aan de haal kunnen.”
En alsof Sanderink niets te doen heeft, is hij inmiddels ook bezig met het bouwen van een pijler financiële diensten. “Bedrijven krijgen naast hun reguliere administratie steeds meer te maken met specifieke administratie die bijvoorbeeld ontstaat als gevolg van het aanscherpen van de boekhoudregels, denk aan de internationalisering van administraties. Niet alle bedrijven hebben de deskundigheid daarvoor. Daarom heb ik vorig jaar het bedrijf Finace gekocht en daar zie ik veel potentie in.”
Sanderink heeft geen kinderen. “Als ik overlijd valt het belangrijkste deel van mijn bezittingen toe aan mijn familie. Waarom zou ik mijn bedrijven moeten verkopen, ik hoef niks, ik heb een goed leven, ik mag lekker ondernemen, ik heb er plezier aan. En zo nu en dan ga ik een weekje weg.” En zelfs dat deed hij vroeger niet. “Voor mij is het voldoende.”

Workaholic

Ze rijden allebei zélf dagelijks naar hun werk. Sanderink tegenwoordig vanuit Enschede naar Gouda, Kasteel vanuit Ommen naar één van die prestigieuze Ordina-torens langs de A12 bij Ouderijn.
Sanderink: “Werken is mijn leven, ondernemen is mijn leven. Ik ben er aan verslaafd. Ik vind het ontzettend leuk om bedrijven op te bouwen, om te vormen tot betere bedrijven, om te gaan met jong management. Ik zie mezelf ook als een soort coach. Ik sta om een uur of 5 en stap om half zes in de auto om de files voor te zijn.”
Kasteel: “Ik steek heel veel tijd in mijn werk, dat is waar. Ik rijd ook zelf auto, omdat het voor mij een mogelijkheid is om het werk van me af te zetten. Ik zit meestal rond 6.15 uur in de auto.”

Echte ondernemer?

Sanderink en Kasteel zijn tegenpolen. Sanderink, klein van stuk, permitteert zich weinig luxe, hoort volgens de Quote500 bij de pakweg vijftig rijkste Nederlanders en is goed voor een paar honderd miljoen euro. Kasteel is extroverter, kleedt zich modieuzer en staat voor een ‘luizige’ 4,5 ton op loonlijst en heeft daarnaast aandelen en opties van Ordina. “Nee hoor, ik hoef geen krantenwijkje naast mijn baan te doen,” grapt Kasteel. Wie is jaloers op wie? Kasteel is de ‘man van de wereld’ voor wie veel mensen ontzag hebben; Gerard Sanderink kan morgen een eiland in de Stille Zuidzee kopen met vijftig verliefde vrouwen.
Sanderink onderneemt met zijn eigen geld, Kasteel is ‘loonklerk’: “Ik vind mezelf in elk geval wel ondernémend. Ik weet niet of ik een echte ondernemer ben, maar ik probeer van het bedrijf echt iets moois te maken.”
Sanderink: “Hij is goed bezig om Ordina uit te bouwen. Ik onderneem met eigen middelen en dan kun je gemakkelijker tot besluiten komen. Anderzijds heb ik veel respect voor hem als ik zie met welke instanties hij allemaal te maken heeft om uiteindelijk wat van de grond te tillen.”

Beursnotering

Kasteel: ”De beursnotering heeft Ordina veel gebracht. Veel in termen van groeimogelijkheden. Maar het betekent ook dat ik ongeveer 20% van mijn tijd gebruik aan ‘invester relations’.”
Sanderink: “Ik ga daar geen 20% van mijn tijd in steken. Ik ben aan het ondernemen, uitbouwen, bedrijven beter laten functioneren, dat is mijn passie en daar ga ik voor en of het nou veel waard is, of niks waard is, mij interesseert het echt geen klap.”
Sanderink heeft tot in zijn teennagels de pest aan banken. “Toen ik Oranjewoud kocht, dacht ik een goede deal te hebben gedaan. Ik was van plan het naar de beurs te brengen, ik wilde dat de banken zouden meedoen, dat er een prospectus komt, waarmee je Oranjewoud toevoegt aan Centric KSI. Daar moeten toch partijen voor te vinden zijn, dacht ik. Ik kreeg drie banken op bezoek en ik was binnen 2 uur uitgepraat. Ik dacht ‘jongens, stap allemaal maar op, want jullie zien er helemaal niets in, dan doe ik het zelf wel’. Ik raak door dat soort zaken gefrustreerd.” Sanderink heeft (uit eigen middelen dus) een kleine 50 miljoen betaald voor Oranjewoud.

‘Werken is mijn leven,
ondernemen is mijn leven.
Ik ben er aan verslaafd’

Raad van Commissarissen

Bij de AFM houden ze Sanderink in de gaten, omdat ze daar vinden dat hij regelmatig over de schreef gaat met de betrekking tot de verantwoordelijkheden die een beursnotering met zich meetorst. Zo heeft Sanderink geen Raad van Commissarissen. “Dat is niet meer van deze tijd.” En dan moppert hij verder dat stakingen niet meer van deze tijd zijn. “Ik ben mijn tijd soms ver vooruit.”

Kasteel: “Het overleg met de Raad van Commissarissen en de aandeelhouders is een onderdeel van mijn werk. Als bedrijf willen wij doelstellingen realiseren en wij denken die doelstellingen beter te kunnen realiseren met een beursnotering. En als je een beursnotering hebt, dan zorg je er voor dat een ieder fatsoenlijk is geïnformeerd en dat betekent dus dat wij onze roadshows hebben zowel in Nederland als in het buitenland om vooral institutionele beleggers, maar ook particulieren te informeren. En laten we nog even terug kijken: de beurskoers van Ordina was eind 2004 circa negen euro en als je vandaag op de borden kijkt zie je achttien euro staan. Dus onze aandeelhouders zijn bij ons gewoon happy.”
“ Ik deel de mening van Sanderink niet dat een Raad van Commissarissen een achterhaalde instelling is. Bij Ordina zitten mensen in de Raad van Commissarissen die hun sporen verdiend hebben, die keurig toezicht houden op datgene wat de Raad van Bestuur binnen Ordina doet in het kader van het uitvoeren van het beleid. Robert-Jan van de Kraats, CFO bij Randstad, is een van mijn commissarissen, die staat met beide benen in het veld en van hem leren wij veel. Ik voel me niet belemmerd door mijn Raad van Commissarissen als wij op overnamepad gaan. Wij voeren terdege discussies, maar uiteindelijk krijgen wij de handen op elkaar.”
Waar de overgenomen partij in geval van Centric niet graag met aandelen betaald wil worden, zijn de aandelen Ordina populair. “Onze naamsbekendheid legt ons geen windeieren. Een deel van de overnames betalen we uit de cashflow, maar als het nodig is, betalen we met aandelen.”
Sanderink: “Als gevolg van de bestuurlijke aansprakelijkheid van tegenwoordig zijn niet snel goede mensen te vinden die in een neergaand bedrijf toezicht willen houden.”

Overnames

Volgens beide heren is er een sterke samenhang tussen economische groei en de investeringsbereidheid van klanten. Kasteel: “In de jaren voor 2003 was de markt abominabel slecht. Daarna was het economisch klimaat nog steeds niet goed, maar gingen bedrijven wel weer investeren. Klantenorganisaties realiseerden zich heel goed dat met heel gericht investeren in IT strategische voordeel behaald kan worden. Nu trekt de economie aan en die drang om te investeren neemt verder toe.”
Sanderink: “Als het economisch minder gaat, temporiseren veel bedrijven de investeringen omdat ze toch redelijke resultaten willen presenteren. IT is toch wel een van de eerste gebieden waar bedrijven dan op bezuinigen. Tenzij het applicaties zijn waardoor de bedrijfsvoering beter wordt.” En daar heeft Sanderink zelf ervaring mee. Want van de bedrijven die hij in de afgelopen jaren kocht, deugde er bij een paar bedrijven niets van de administratie en rapportage. “Ik stuur heel sterk op cijfers. En als de cijfers en rapportage niet kloppen omdat er mee gerommeld is, dan heb je een groot probleem. Dus bij een slecht bedrijf: eerst de rapportage en de financiële boekhouding op orde.”

Kasteel koopt vooral bedrijven die direct toegevoegde waarde hebben. “Wij steken heel veel tijd in het voortraject. Het is niet alleen maar financieel ‘engineeren’, we zorgen dat er een strategische fit is, maar ook een culturele. De mensen die bij dat over te nemen bedrijf werken, moeten bij Ordina passen. We moeten met elkaar in staat zijn om versneld onze ambitie te realiseren.”

Sanderink: “Ordina heeft redelijke resultaten geboekt in moeilijke tijden en daarna pakten ze de draad weer op. Centric KSI leed verlies, ik kon geen aandelen uitgeven, ik kon geen kant uit, ik kon zelfs de verliezen niet compenseren. Dan is een beursnotering geen bevorderlijke situatie.”

PinkRoccade

Ordina rijgt kralen. “Ik praat liever over groeibriljantjes, relatief kleinere spelers die passen in ons portfolio, die ertoe bijdragen dat we een meer dan gezonde winstgroei kunnen laten zien.” Die bedrijven moeten vanaf dag 1 toegevoegde waarde hebben. “Ook in de winst per aandeel.” Uit onderzoek van het Amerikaanse Bain & Compagny blijkt dat bedrijven die regelmatig goede kleinere bedrijven overnemen verhoudingsgewijs beter presteren dan bedrijven die dat óf niet doen óf die grote jongens overnemen. In die valkuil trapt Kasteel niet. “Wij waren succesvol met overnemen omdat de strategische fit er werkelijk bleek te zijn.”
In de fusie tussen PinkRoccade en Getronics was Kasteel in 2004 tussenbeide gekomen. PinkRoccade was met een omzet van meer dan 700 miljoen toen bijna twee keer zo groot als Ordina. De mug neemt de olifant over. “PinkRoccade was wel veel groter in termen van omzet en aantallen medewerkers, maar het leek me ook relevant om eens naar de winstgevendheid te kijken. De doelstelling die wij ermee voor ogen hadden, is versneld dat nationaal kampioenschap te realiseren; in één stap de nummer één in de markt worden.” Maar Kasteel mocht de boeken nauwelijks inkijken. En van wat hij zag, werd hij niet vrolijk. “Bij twijfel niet inhalen.”
Het is voor Ordina van levensbelang de grootste te worden, zegt Kasteel. “Onze opdrachtgevers zijn grote ondernemingen. En de tendens is dat die zaken willen doen met minder dienstverleners. En dan ook dienstverleners met een heel scherp profiel waarbij schaalgrootte heel erg belangrijk wordt. Met PinkRoccade dachten we een versnelde stap te doen. We gaan dat nu invullen met relatief kleine overnames. Vorig jaar waren dat er dus vijf en we zijn nog niet uitgewinkeld.”
Sanderink wil met Oranjewoud ook groeien. “We hebben nu een omzet van 180 miljoen. Ik ga bedrijven kopen, daarvoor ga ik aandelen uitgeven, waardoor de ‘free float’ vanzelf groter wordt. Mijn doelstelling is om van het beursfonds een volwaardig fonds te maken.” Volwaardig is in de ogen van Sanderink een bedrijf van minimaal 500 euro omzet. “Ik wil 30, 40% per jaar groeien.”

‘Ik weet niet of ik een echte ondernemer ben, maar ik probeer van het bedrijf echt iets moois te maken’

Werkplek

De kantoren van Centric zijn in Gouda gevestigd in de vroegere burelen van Multihouse op een wat desolaat industrieterrein. Het is de bedoeling dat in 2008 een nieuwe hoofdkantoor verrijst (weer in Gouda) waar een aantal bedrijven van Sanderink zullen worden samengevoegd. Het nieuwe pand had er overigens al moeten zijn, maar Sanderink en de projectontwikkelaar hadden steeds wat onenigheid. “Wij gaan niet zelf bouwen, alles wordt gehuurd. De beschikbare middelen zijn allemaal voor de uitbouw van de IT.”
Sanderink ontvangt zijn bezoek in een vergaderkamer, zijn eigen kamer is een gewone werkkamer waar twee standaardwerkplekken tegenover staan, met een paar metalen kasten tegen de muur. En zijn bureau is werkelijk overladen met ordners, papieren, mappen. Met de nodige tegenzin laat Sanderink zich er fotograferen. Vanuit zo’n bende kan je toch geen bedrijf leiden. Die opmerking gaat Kasteel te ver. “Volgens mij heeft de heer Sanderink laten zien dat hij dat uitstekend kan. Ook mijn bureau ligt vol, maar dat past bij de hectiek van elke dag. Als je in die enorme bergen je weg kan vinden, dan komt het volgens mij met de bedrijven ook wel goed.” Zegt Kasteel die zelf een gezellige, betrekkelijk grote hoekkamer in één van de vier Ordina-torens langs de A12 heeft laten inrichten als werkplek.

Sportsponsoring

Zowel Centric als Ordina doet aan sportsponsoring. Ordina sponsort het Open Nederlands Kampioenschap Tennis in Rosmalen en Centric staat op het shirt (in het betaalde voetbal) van FC Groningen (en is stersponsor van De Graafschap). “Het toernooi in Rosmalen wordt een week voor Wimbledon gehouden. Er komen echt topspelers naar toe, het is een toernooi met standing met dank aan Heineken in de afgelopen jaren. Dat bedrijf heeft er veel geld in gestoken.” Ordina kon het sponsorschap overnemen. “We steken er jaarlijks minder dan een miljoen in. De naamsbekendheid van Ordina is daardoor veel groter geworden. De tweede doelstelling is dat we 150 relaties per dag ontvangen en die het prettig vinden daar te vertoeven.”
Saillant detail is dat Kasteel (die in zijn spaarzame vrije tijd voorzitter van de Ommer golfclub Hooge Graven is) vroeger zelf op hoog niveau gespeeld heeft. “Ik wilde vroeger tennisleraar worden, lekker de hele dag op de tennisbaan staan. Ik was niet zo getalenteerd, ik moest het vooral hebben van mijn inzet. En tegenwoordig tennis ik helemaal niet meer.”
Net als op de voetbaltribune is het deel waar de sponsors (bij de Ordina Open) zitten grotendeels leeg. Zelfs een enkele speler vroeg vorig jaar of het wat rustiger kon. “Ik zal zeker niet ontkennen dat het een gezellig samenzijn is met de relaties, en dat het ook altijd is uitverkocht.” En hoewel Ordina contractueel heeft bedongen dat er toptienspelers moeten meedoen, zal Kasteel zich niet met de kwaliteit en de inzet van de spelers bezighouden.

Als Sanderink al niet een bekende ondernemer was geweest, dan zou hij dat wel zijn nadat hij boos in de kleedkamer bij De Graafschap wat over de instelling van de spelers had gezegd. Het kwam hem op landelijke hoon te staan, iets wat hij tot op de dag van vandaag niet begrijpt, omdat hij het beste voorheeft met De Graafschap en vindt dat hij wat kan toevoegen.
Sanderink maakt in totaal aan FC Groningen en De Graafschap een half miljoen over. “Ik ben zeer te spreken over de wijze waarop de trainer van FC Groningen Ron Jans op een fantastisch manier een analyse geeft van de wedstrijden, hij komt regelmatig op de televisie en dat is een promotie voor onze onderneming.” Bij De Graafschap stopt Sanderink aan het einde van het seizoen. Bij FC Twente heeft Sanderink een aantal pogingen gedaan om shirtsponsor te worden. “Toen bleek dat Van der Laan op het shirtje bleef staan, heb ik een jaar gewacht en ben daarna naar FC Groningen gegaan.” ¦

De werkplek van Gerard Sanderink: een bureau overladen met ordners, papieren en mappen. Desondanks kan hij uitstekend een bedrijf leiden.