Waar gaat het mis met onze economie?

Hennie’s Mening
De bekende recreatie- en horecaondernemer Hennie van der Most is een selfmade man die op geheel eigen wijze zijn bedrijven van de grond toe heeft opgebouwd. Mede daarom is hij een veelgevraagd spreker op congressen en seminars. Op verzoek van Twentevisie heeft hij aantal van zijn lezingen uitgewerkt (hij spreekt meestal aan de hand van een aantal steekwoorden en uit zijn har t) die wij publiceren. In dit nummer deel 4.
Een van de belangrijkste pilaren in onze economie is de bouwnijverheid. Deze sector zorgt voor heel veel directe en indirecte werkgelegenheid. Niet alleen bij bouwondernemingen, maar ook voor alle aan de bouwsector gelieerde ondernemingen zoals de installatietechniek, totale interieurinrichting, keukeninrichting, sanitair, tuininrichting en noem maar op.

Vroeger was er sprake van goedkope grond. Er was een betaalbare infrastructuur, inclusief de aanlegkosten voor energie die door de overheden en semi-overheden werden betaald. In die tijd, dan praat ik over tien, vijftien jaar geleden was er nog geen schaarste. De grondprijzen waren redelijk. Door een wetswijziging van het ministerie van VROM werden zogenaamde vinex-locaties aangewezen bij de groeisteden en werden bouwactiviteiten in de buitengebieden beperkt. Daardoor werd bouwgrond kunstmatig schaars gemaakt. Overheden trokken de handen af van de te ontwikkelen gronden én de infrastructuur. Ze gaven het volledig uit handen aan de projectontwikkelaars. Een heel grote fout. Als gevolg van deze schaarste verdienen projectontwikkelaars goudgeld. De kosten voor de totale infrastructuur komen nu voor rekening van de koper. Tevens betaalt de koper de hoge grondprijs.

Op zich was dit tot voor kort geen probleem want de financiële instellingen financierden gemakkelijk vijf tot zeven keer het jaarsalaris aan hypotheek. En door de schaarste aan bouwgrond stegen ook de verkoopprijzen en dus de waarde van bestaande woningen in de buitengebieden. De eigenaren van deze woningen verdienden zonder enige inspanning veel geld. Financiële instellingen vlogen op deze doelgroep af om extra geld aan te lenen. De overwaarde werd dus contant gemaakt, voor bijvoorbeeld een nieuwe keuken of badkamer. Anderen ging van het geld op vakantie of kochten een nieuwe auto. Of erger, kochten er aandelen van. Dit is mijns inziens de reden waarom de economie in de afgelopen jaren oververhit raakte. Het kon allemaal niet op, het werd allemaal betaald met luchthandel. Door het ineenstorten van de beurs is de luchthandel bloot gelegd. De financiële instellingen draaiden miljarden verliezen. De aandelen moesten worden afgeschreven. Het resultaat is wel dat de prijzen zijn opgedreven. Zelf een huis bouwen of kopen is voor mensen met een modaal inkomen niet meer haalbaar, waardoor de bouwsector en alle aan de bouwsector gelieerde ondernemingen economisch in slecht vaarwater verkeren. Mijn verwachting is dat er woningnood zal ontstaan. De oude wetgeving moet worden herzien. De overheden moeten de grond kopen van de boeren voor redelijke prijzen.

De infrastructuur moet weer gezamenlijk als gemeenschap worden betaald. Er moeten meer bouwgronden beschikbaar worden gesteld. Je koopt nu landbouwgrond voor 2,50 euro per m2. Als diezelfde grond bouwbestemming krijgt, is het ineens 100 euro per m2 waard. Grond is de ergste luchthandel. In de afgelopen jaren is ook het stimuleren van aandelenbeleggingen door financiële instellingen funest gebleken voor de ontwikkeling van economie. De financiële adviesbureaus rezen als paddestoelen uit de grond. Maar ook de particulier en vooral de overnameondernemers (zie eerdere opinies) kregen veel te gemakkelijk krediet. Kapitaalvernietiging was het gevolg. De echte ondernemers zijn daarvan nu de dupe, de financiële instellingen zijn de laatste jaren veel terughoudender. Het verwondert mij ook dat veel mensen met hoge inkomsten in het buitenland grote sommen geld spenderen. Ze brengen er hun vakanties door en kopen grote en relatief dure woningen (veelal als tweede woning). Deze geldstroom zal nooit op kunnen wegen tegen de relatief lage inkomsten vanuit het buitenland naar Nederland. Buitenlanders brengen minder geld in Nederland dan wij naar het buitenland brengen. En dat is ook niet goed voor onze economie.