Topman Ben Noteboom van Randstad op werkbezoek in Twente

‘Kiezen voor asfalt’

Ben Noteboom, bestuursvoorzitter van Randstad, heeft weinig vertrouwen in de keuze om van Nederland een kennisland te maken. “In China studeren jaarlijks drie miljoen mensen af, van wie een miljoen als ingenieur. En ze kosten een derde van wat een ingenieur in Nederland kost.”
Het liefste praat Ben Noteboom, bestuursvoorzitter van Randstad, met mensen en bezoekt hij bedrijven. Eind april was hij op werkbezoek in Twente waar hij onder meer Ten Cate in Almelo en Power Packer in Oldenzaal bezocht. “Dat zijn goede klanten van ons. De bedrijven vinden het leuk als je langskomt, maar ik vind het zelf ook heel inspirerend om te zien wat er bij die bedrijven gebeurt en wat er in de markt leeft.” Hoe ziet de toekomst eruit, was de hamvraag aan de man die de thermometer van de economie hanteert.

“Ik probeer één dag per week bedrijven en vestigingen van Randstad te bezoeken. Ik vind dat een belangrijk onderdeel van mijn werk. Wij zijn namelijk een afgeleide van wat onze klanten doen. Het contact met de klant moet goed zijn. Als ik dat niet zou doen, zou er misschien een te grote afstand tussen klant en Randstad kunnen ontstaan.” En dan niet alleen in Nederland, waar Randstad 40% van de omzet verdient, maar ook in het buitenland, ondanks dat Noteboom nogal last heeft van jetlag.

Te duur

De economische opleving gaat van het zuiden naar het noorden van de Verenigde Staten en slaat dan over naar Europa, via Frankrijk, België naar Nederland, is ongeveer de ervaring van Noteboom. Afgaande op de cijfers in de Verenigde Staten gaat het fantastisch, het aantal banen nam met honderdduizenden in één maand toe. “De groeicijfers worden nogal ingewikkeld berekend, maar de groei van de banen in de afgelopen maanden kloppen wel. Ik constateer dat alle markten in Europa groeien, voor wat betreft uitzenden dan, behalve Nederland. In het eerste kwartaal van dit jaar kromp de markt met 10%.” Een goede verklaring is er niet. Misschien komt het nog. “De economie gaat groeien, we vallen niet stil. Nederland loopt wel achter, de politiek ziet dat nu ook en is druk bezig met het afbouwen van sociale zekerheden. Want we zijn veel te duur. Ook de sociale partners hebben daar inmiddels begrip voor We moeten het allemaal ook niet overdrijven, de werkloosheid is 6% en dat is wel eens veel slechter geweest. Nederland moet vooruit kijken. Keuzes maken.”

Distributieland

Met keuzes maken bedoelt Noteboom dat de keuze op Nederland Kennisland zijns inziens niet de meest gelukkige is. Daarvoor heeft hij twee redenen. “Ik ben pas in China geweest. Ik zie dat bedrijven niet alleen hun productie overbrengen, maar ook hun research en ook de toeleveranciers gaan daar naar toe. In China studeren jaarlijks drie miljoen mensen af, van wie een miljoen als ingenieur. En ze kosten een derde van wat een ingenieur in Nederland kost. En die Chinese universiteiten zijn echt niet slecht hoor en die mensen helemaal niet dom. Voor Oost-Europa geldt hetzelfde verhaal.” Waar Loek Hermans als voorman van het MKB bij herhaling pleit om de kennis op de universiteiten en de hogescholen beschikbaar te maken voor het bedrijfsleven, denkt Noteboom dat dat slechts een marginale oplossing is om van Nederland een kennisland te maken en te houden. “In de afgelopen jaren was 64% van de nieuwe toetreders op de arbeidsmarkt vrouw. De komende jaren is 64% allochtoon, die zijn niet alleen even goed opgeleid. Dat kunnen we als land wel inzetten op kennis, maar die mensen moeten wel aan het werk anders krijgen we heel grote sociale en economische problemen. We zullen moeten durven kiezen voor infrastructuur. Ja, Nederland Distributieland.”

‘Als het economisch beter gaat, komt weer het 7-jarige geheugenverlies’ 33

Nieuwe EU-landen

Als bedrijven (deels of helemaal) naar nieuwe EU-landen verhuizen dan gaat Randstad gewoon mee. “We hebben in april de eerste twee uitzendkrachten in Polen aan werk geholpen. Het is onze primaire taak om de Poolse markt te ontwikkelen, ik sluit niet uit dat we ook Polen naar Nederland halen, maar dat is niet onze kernactiviteit.” Voor Randstad is er altijd werk, denkt Noteboom. “Bedrijven moeten flexibel blijven. En dat wordt zeker niet minder als het economisch beter gaat. Dan krijgen we misschien wel weer het zevenjarige geheugenverlies waardoor bedrijven vaste contracten gaan uitdelen met een cabrio en een huis in Spanje. Dat mag, want we verdienen er ook weer aan als die mensen later ergens anders geplaatst moeten worden.”

Van den Noordt

In de toegevoegde waarde op het gebied van personeelsbeleid zit de winst voor Randstad. “We kunnen bijvoorbeeld het hele personeelsbeleid van een organisatie overnemen. Voor interim-professionals hebben we Yacht, een markt die de afgelopen jaren erg onder druk stond. Gelukkig gaat het een stuk beter, dus dat Hengelose kantoor blijft gewoon open.” Ook heeft Randstad een vergelijkbaar bedrijf (Pay-Flex) als Van den Noordt in Almelo die alle werknemers van een bedrijf kan overnemen. Van den Noordt is daarover bijvoorbeeld in gesprek met Meubelbedrijf Resink. “Wij doen het met iets minder publiciteit. Maar we gaan er wel actiever in worden, nee, niet als reactie op de Van den Noordt. We verlonen 220.000 man elke week, dus dat kunnen we best goed. In Nederland werken drie van iedere honderd mensen via een uitzendbureau; 97 dus niet, dus daar ligt vooral onze aandacht. Dat is voor ons veel belangrijker.”

Ben Noteboom (rechts) op werkbezoek in Twente:
“ De bedrijven vinden het leuk als je langs komt”
Ben Noteboom (1958) studeerde rechten, hij werkte onder meer bij Zurel en Dow Chemical voordat hij in 1993 bij Randstad binnenstapte. In 2003 werd hij benoemd als bestuursvoorzitter als opvolger van de zieke Cleem Farla. Daarvoor was Hans Zwarts betrekkelijk korte tijd bestuursvoorzitter. Tot vijf jaar geleden stond de oprichter Frits Goldschmeding aan het roer. aRandstad is actief in 13 landen en heeft 12.280 eigen medewerkers. Het bedrijf zet dagelijks 206.000 flexwerkers bij 54.000 klanten aan het werk. Randstad heeft onder meer vestigingen in Amsterdam, Atlanta, Berlijn, Milaan en San Francisco. Het bedrijf zag in 2003 de omzet dalen van ruim 5,4 miljard naar ruim 5,2 miljard. De nettowinst daarentegen steeg van 55 naar 77 miljoen euro.