‘Rollecater’ Saskia Borgers benoemd tot Directeur Generaal Milieu bij VROM

‘Ik ga niet al te bezorgd door het leven’

Een gevoel van trots spoelde afgelopen zomer door de gangen van het Saxion-gebouw in Deventer: Saskia Borgers (38), per 17 september benoemd tot Directeur Generaal Milieu van het ministerie van VROM in Den Haag! Een Rollecate-succesje, zo voelde de oudere garde. Voor de jongere generatie: Rollecate was één van de voorlopers van de huidige Saxion Hogescholen. Sax toog naar Den Haag.

En voor hen die geen idee hebben van ambtelijke organisaties: een Directeur Generaal (een DG in jargon) is een absolute topambtenaar, zó belangrijk dat die wordt voorgedragen door de minister van Binnenlandse Zaken (Guusje ter Horst in samenwerking met VROM-minister Cramer) en dat het kabinet de benoeming moet goedkeuren. “Nee, ze hebben me niet aangenomen omdat ik milieukundige ben.” Saskia Borgers belandde op allerlei lijstjes van headhunters dankzij haar werk als gemeentesecretaris van Purmerend, waar ze binnen twee jaar het ambtenarenkorps wist om te turnen in een klantgerichte, integrale en lerende organisatie. Dat leverde haar een nominatie op (en helaas voor haar niet meer dan dat) voor overheidsmanager 2006.

Dat ze als milieukundige gemeentesecretaris werd, was trouwens al erg bijzonder. Een niet-Haags vrouwengezicht in de top van een departement waar ook een vrouw de scepter zwaait. Niet toevallig? Ze had kwaad kunnen worden over deze aantijging van positieve discriminatie. “Ik ben niet aangenomen omdat ik een vrouw ben, ik ben ook niet aangenomen omdat de minster een vrouw is. Maakt het uit of ik een man of een vrouw ben? Ja, dat maakt wel een verschil en dat is maar goed ook, want mannen hebben andere kwaliteiten dan vrouwen en beiden zijn okay.”

De gemeentesecretaris Borgers

Waarom ze wel is aangenomen bij VROM, kan kort worden samengevat. In de groeikern Purmerend heeft de afgelopen decennia de focus gelegen op bouwen: het Noord-Hollandse dorpje met 750 mensen werd een stad van 80.000 inwoners. Het bestuurlijke model moest daarom op de schop: er werd nadrukkelijk gekozen voor scheiding van machten tussen bestuur (college B&W) en uitvoeringsorganisatie onder leiding van een directeur (Borgers). Zij maakte vooral indruk vanwege de wijze waarop zij dat proces begeleidde, want de meeste gemeenten nemen wel vijf of zes jaar de tijd voor zo’n veranderingsproces. Borgers werkt onorthodox als dat nodig is. Zo nodigde zij een ‘spion’ uit om rond te kijken en het veranderingsproces te becommentariëren. En ze stuurde de ambtenaren de straat op om met burgers en bedrijven te praten over wat beter kon. Maar Borgers huurde ook een paar keer een huisje op de hei af om met tachtig man van verschillende afdelingen een integraal werkplan op te tuigen. Om begrip voor elkaar te krijgen heeft ze aan jobrotation gedaan. Zo was Borgers een dag vuilnisvrouw, brandweervrouw en lid van de plantsoenendienst.

De vrouw Borgers

Voor Purmerend werkte Borgers ruim vijf jaar voor de provincie Zuid-Holland, onder meer als hoofd van het stafbureau van de directie Groen, Water en Milieu en als hoofd van het bureau Projecten Ruimtelijke Ontwikkeling. Daarvoor werkte ze bij de gemeente Hoorn en was gedetacheerd bij de regio West-Friesland. Haar werkomgeving was veelal een mannenwereld. “Ik weet niet wat een mannenwereld is, want als ik er bij zit, is het geen mannenwereld meer.” Ze was in managementteams wel vaak de enige vrouw. “Jammer, een man is meer doelgericht en een vrouw neemt in haar weg naar dat doel ook de details mee die er vaak toe doen.” Waar ik als man omzichtig de vrouw Borgers interview, is zij erg duidelijk. “Ik heb geen kinderen, maar aan mij hebben ze dat ook nog nooit gevraagd.” Je wordt niet anders bejegend door collega’s omdat je een jonge vrouw bent?
“ Nee.” Geen seksisme, geen toespelingen? “Nog nooit. Kijk, je moet wel een beetje zelfspot hebben. Kritisch zijn op jezelf en niet al te bezorgd door het leven gaan. Ik heb een beetje een lichte tred.”

Je komt nergens als je niet jezelf bent

De feministe Borgers

Het is in de ogen van Borgers een gemiste kans dat weinig vrouwen op topposities zitten. “Vrouwen kunnen wel twee dingen tegelijk doen. Dus daarom kunnen ze een zorgtaak heel goed combineren met werken. Veel organisaties vinden het not done dat er deeltijd wordt gewerkt. Veel meer vrouwen zouden in deeltijd moeten gaan werken. We moeten niet zo moeilijk doen. Wij hadden afgelopen week spoedberaad; de enige vrouwelijke manager die ik in mijn team heb die zegt ‘ik kom, maar ik neem mijn kind mee’. Prima. Een goede manager kan ook spontane zaken regelen.”
De pijn zit bij de vrouwen en de Nederlandse cultuur. “Vrouwen komen minder in aanmerking voor topfuncties omdat er een gat in hun carrière zit; ze raken zwanger en dan stoppen ze met werken. Vrouwen met kinderen kunnen een topfunctie combineren als je er flexibel mee omgaat. Er wordt niet voor buitenschoolse opvang gekozen, want dat vindt de omgeving niet goed, dan ben je geen goede moeder.”

De leidinggevende Borgers

“ Je komt nergens als je niet jezelf bent; dat lijkt een heel gemakkelijke uitspraak, maar dat is het niet. Als leidinggevende ben je kwetsbaar. Ik zit op een zichtbare plek, mensen zien wie en wat ik ben, waar ik last van heb, waar ik lol van heb, waar ik door geïnspireerd raak en dat nodigt anderen ook uit om zichzelf te laten zien. Mensen willen weten wat hun taak is, ze zijn op zoek naar helderheid. Ik ben in staat om resultaten te halen met de inspiratie van andere mensen. Ik vind het enorm leuk om eruit te halen wat er inzit. Ik leg de lat altijd erg hoog. Als gezegd wordt dat iets niet kan, dan denk ik altijd het kan wel, het gaat om de prioriteit. Slagvaardigheid en zorgvuldigheid kunnen heel goed samen. Ik gebruik termen als probleem of dilemma nooit. Daar krijg ik een energielek van.” Haar slechtste eigenschap? “Ik ben ongeduldig.”

De DG Borgers

Op het lijstje van Borgers voor de komende vier jaar staat een aantal speerpunten van minister Cramer die zij toch wel graag gerealiseerd ziet, zoals het programma ‘schoon en zuinig’ alsook het programma ‘duurzaam inkopen’, wat direct consequenties heeft voor het inkoopbeleid van andere overheden.
“ En het programma ‘luchtkwaliteit’, het lobbytraject richting Europa, om de luchtkwaliteit te realiseren die Europa van ons verlangt. Daar staat de minister mee in de spotlights, ik voel me daar heel verantwoordelijk voor.” Al deze programma’s moeten uitgevoerd worden met minder mensen, want er ligt ook nog een hete aardappel op het bord van Borgers om ongeveer twintig procent van de zeshonderd medewerkers (circa vierhonderd fte’s) van het directoraat-generaal Milieu te laten afvloeien. “Daar heb ik wel een aantal jaar voor om dat via natuurlijk verloop te laten gebeuren, maar ik zal zo hier en daar een besluit moeten nemen om een taak minder te doen of een andere taak anders op te pakken.
Ik ben nu de organisatie aan het bewust maken van die eigen stappen die gezet moeten worden,
want tot op heden is er heel veel gepraat, maar nog geen resultaat geboekt.”

De student Borgers

Het is begonnen in Deventer, met de studie Milieucommunicatie. Borgers herinnert: “De boerenzonen gingen in die tijd, zo’n twintig jaar geleden naar Larensteijn om later het bedrijf over te nemen. Meisjes gingen toegepaste huishoudwetenschappen studeren aan Rollecate. Toen bleek dat toegepaste huishoudwetenschappen ook veel raakvlakken had met de milieuomgeving, daarna kwam een afsplitsing”. Borgers was van de laatste lichting ingenieurs van Rollecate voordat het in de Rijkshogeschool IJselland en daarna Saxion opging.