Bert Jongsma is een onbekende grootheid in Twente

The Next Generation

De nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht van Saxion is een onbekende grootheid in Twente. Bert Jongsma (60) is in het dagelijks leven bestuursvoorzitter van Sdu NV, de vroegere staatsdrukkerij. De komst van Jongsma is te danken aan de vertrokken toezichthouder bij Saxion, Rob Pieterse, de vroegere bestuursvoorzitter van Wolters-Kluwer. “Dit is de eerste keer dat ik op zakelijk vlak iets in deze regio doe”.

Jongsma werkt sinds 1990 bij het bedrijf dat beginjaren negentig op sterven na dood was; sinds 1995 is hij bestuursvoorzitter. Ooit werkten bij de Staatsdrukkerij 1200 mensen. De grafische activiteiten zijn na de gezondmaking verkocht. Sdu is nu vooral uitgeverij, gespecialiseerd in identiteit. En succesvol het laatste decennium. “Bijvoorbeeld het nieuwe paspoort in Nederland, dat is een topprestatie op technologisch gebied. Dat doen we nu ook in Ierland, Zwitserland en in Finland hebben we een Europese aanbesteding gewonnen, terwijl daar onze grootste concurrent zit. Het is in de paspoortbusiness van het grootste belang dat je je eigen markt bedient”.

Goor

Hij begon als journalist bij De Rotterdammer en de Arnhemse Courant en hij werkte als voorlichter bij Defensie (en deed in de avonduren zijn rechtenstudie). In 1982 stapte hij over van het ministerie van Algemene Zaken naar Kluwer en ging (en studeerde en passant politicologie). Weg uit het oosten des lands uit zijn vroegere dokterswoning in Goor krijgen ze hem niet meer. “Mijn secretaresse is kampioen in het uitvogelen van het vermijden van files”. En hij heeft een appartement in Den Haag om dagelijks heen en weer te rijden te voorkomen. Bij de Haarlemse dochter Sdu Identification, is hij tevens directeur. Hij vindt het besturen en zelf actief meewerken in een bedrijf ideaal. “Zeker in deze tijd van Europese aanbestedingen”.Weten wat er op de werkvloer leeft, is sowieso een sterk punt van Jongsma. Hij praat elke twee jaar met alle 1050 mensen van Sdu in Nederland in groepjes van ongeveer vijftien man. “Dat kost ontzettend veel tijd, maar het levert veel belangrijke informatie op en het wordt door de mensen erg gewaardeerd. Ze kunnen alles zeggen, kritiek heeft geen negatieve gevolgen”.

Nieuwe generatie

Saxion wilde graag weer iemand uit het bedrijfsleven in de Raad van Toezicht en Jongsma, niet meer de allerjongste en bij Sdu de zaakjes op een rij, wil zijn kennis, ervaring en netwerk breder inzetten. “Ik moet mijn eigen werk natuurlijk goed doen, maar dat ik daarnaast in allerlei keukens mag meekijken, dat vind ik wel leuk. Jongsma heeft nevenactiviteiten die niet alledaags zijn. Zo is hij lid van de Raad van Commissarissen van Aegon Nederland, president-commissaris van Kliq, bestuurslid van de AVRO, penningmeester van het Abraham Kuyperfonds en sinds 1 januari houdt hij toezicht op Cor Boom en zijn collega’s. En dat toezicht moet beter, sprak onlangs de Onderwijsraad (in zijn algemeenheid) naar aanleiding van de HBO-fraude. Zijn ervaring met het onderwijs is momenteel dat zijn dochter (in Nijmegen) commerciële economie studeert. Van haar hoort hij de ervaringen van een student. “Ik heb nu twee vergaderingen meegemaakt. Het onderwijs is voor mij een totaal andere wereld; het werkt anders, het praat anders, het doet anders. Het aardige aan deze nieuwe baan is dat het in eerste instantie niet om geld gaat; het gaat bij Saxion in eerste instantie om een volgende generatie klaar te stomen”. Nog inhoudelijk een grapje over zijn nieuwe klus: “Ik was al een jaar commissaris bij Aegon toen ik tegen bestuursvoorzitter Don Sheppard zei ‘weet je dat ik eerlijk gezegd helemaal niet begrijp hoe hier nou eigenlijk geld verdiend wordt’. En toen zei Sheppard. ‘Bert, maak je geen zorgen, ik snap het ook nog steeds niet’. Dat geldt voor mij ook voor het onderwijsveld”.

Stroop, stroop

De wereld van parafen, overleg, stroop, stroop. Daar houdt Jongsma niet van die bij Sdu in no-time de concernstaf reduceerde van 294 tot zes banen. Inclusief die van hemzelf en zijn secretaresse. “Het is belangrijk dat er beslissingen worden genomen en dat hoeven niet altijd alleen goede beslissingen te zijn. En ik heb de indruk gekregen, dat de Raad van Bestuur van Saxion wel beslissingen neemt. Ik heb sterk de indruk gekregen dat men daar gericht is op niet stroop, stroop, stroop, maar van koers bepalen. Het nieuwe systeem van die academies, waardoor je dus weer eigen productmarktcombinaties krijgt, vind ik goed”. Als penningmeester van het Abraham Kuyperfonds beheert hij een groot vermogen dat is ontstaan bij de fusie van het CDA. Toen ARP, CHU en KVP hadden afgesproken samen door te gaan en ook hun centen op één rekening te zetten, bleek dat de katholieken en de hervormden nauwelijks eigen geld hadden. De anti-revolutionairen AR beschikte dankzij giften, contributie, beleggingen en vooral spaarzin in de jaren voor de fusie een groot vermogen (de grootte ois tot op de dag van vandaag geheim) te hebben opgebouwd. Die hebben dat geld toen geparkeerd in het Abraham Kuyperfonds. “Met dat geld sponsoren wij bijvoorbeeld hoogleraren, zelfs eentje aan de katholieke universiteit van Nijmegen. En we krijgen tal van verzoeken voor subsidies van boeken en tijdschriften. Van het geld is bijvoorbeeld een kerktoren gerestaureerd in Beesd waar Abraham Kuiper dominee is geweest. En het graf van Kuiper wordt dankzij deze middelen onderhouden”. Jongsma heeft er persoonlijk voor gezorgd dat er een subsidie is verstrekt voor de Twentse Bijbelvertaling hoewel dat niet helemaal in de doelstellingen van het fonds past. Het algemeen bestuur morde en toen zei Jongsma dat hij het dan wel uit eigen zak zou betalen. Maar dat ging het bestuur ook weer te ver. Hij is niet een typische vertegenwoordiger van de vroegere zuilen. Je zou verwachten dat een lid van het CDA zich thuis zou voelde bij de NCRV of KRO. Maar Jongsma zit uitgerekend in het bestuur van de AVRO. “Ik heb niets met de NCRV, de uitgangspunten van de AVRO spreken mij zeer aan: respect voor andermans mening en openheid”. Hij is de afgelopen tijd druk geweest om te bezien of de ARVO (en de TROS) wel in het omroepbestel zou moeten blijven. “Wij willen op Nederland 2 gewoon een eigen kanaal hebben. Alleen maar programma’s maken die door een netcoördinator ergens worden neergezet, daar hoef je geen publieke omroepen voor in stand te houden”