Uniek project tijdens Euregio Business Beurs in Hengelo

Productieruimte huren in de voormalige DDR

Robert de Boer in het pand (uit 1640) van zijn werkgever Clingendael in Den Haag waar ooit ook Seyss Inquart woonde.

Als manager internal affairs van Clingendael (Nederlands Instituut voor internationale betrekkingen in Den Haag) gaan voor Robert de Boer deuren open die voor anderen gesloten blijven. Naast zijn werk voor Clingendael heeft hij een consultancybureau dat bedrijven adviseert bij het aantrekken van Duits personeel naar Nederland, zoals in de gezondheidszorg en de bouw. De Boer heeft een nieuw idee ontwikkeld, hij wil productie van bedrijven in Oost-Nederland onderbrengen in fabrieken in de voormalige DDR. Als Mozes niet naar de berg komt, komt de berg bij Mozes. Als zijn idee van flexibele productie aanslaat wil hij het uitbreiden in de hele Europese Unie. Tijdens de Euregio Business Beurs wil hij Nederlandse bedrijven in contact brengen met bedrijven uit het oosten van Duitsland. “Wij moeten Europeser gaan denken.”

Voordat De Boer bij Clingendael ging werken, was hij directeur van een farmaceutisch bedrijf dat onder meer een vestiging in Duitsland had. Hij haalde toen al het trucje uit om productie tijdelijk over te hevelen. Maar er is ook een sociaal aspect. “Ik heb een Duitse vrouw, haar familie komt uit Oost-Duitsland. De werkloosheid is met 30% gigantisch; 20% van de jongeren tot 29 jaar is al weggetrokken. Ze hebben daar een productieoverschot wat bijvoorbeeld ondernemers uit Nederland simpel kunnen gebruiken. Het oosten van Duitsland ligt op maximaal een dag rijden en de taal is voor de meeste mensen niet onoverkomelijk.” Eerst was daar de flexibilisering van de arbeid, nu volgt de flexibilisering van de productie, als het aan De Boer ligt: “Je kunt niet onbeperkt overal mensen vandaan halen voor de gezondheidszorg, voor de bouw, voor de fabrieken. Dat houdt een keer op. Alleen academici gaan de wereld nog rond voor hun werk.”

1% BNP

De Boer wil in de Europese Unie een soort platform opzetten waar vraag en aanbod van productiecapaciteit elkaar ontmoeten. Dat platform moet dan gestalte krijgen in de vorm van beurzen. Hengelo is de proeftuin waar een twintigtal Oost-Duitse bedrijven zich zullen presenteren aan de bedrijven in Oost- Nederland. Het gaat niet om zeer hooggeschoold werk. “Concreet, een bedrijf in Duitsland in de buurt van Berlijn heeft een fabriek van pakweg duizend vierkante meter. Iets meer dan de helft wordt gebruikt, ook de belasting van het personeel is niet ten volle benut. In Nederland is vorig jaar 1% van het bruto nationaal product niet gehaald. Dat is veel en te wijten aan een tekort aan personeel. Er waren dus wel opdrachten, maar geen capaciteit en mensen. Ik weet zeker dat een heleboel werk vrij simpel kan worden overgenomen. In mijn voorstel breng je productie naar dat bedrijf dat ruimte over heeft, En daar betaal je voor. Voor de ruimte en inzet van dat personeel. Het kan nog een stap verder gaan doordat de apparatuur van dat bedrijf tijdelijk in de Duitse fabriek wordt neergezet.”

Alleen academici gaan de wereld nog rond voor hun werk

Loonkosten gelijk

De grote bloei van de economie lijkt geweest, komt het plan niet te laat? “Juist niet. De flexibiliteit in de arbeid is ontstaan toen het slechter ging. Op dit moment staan bedrijven niet zo hard te trappelen om grote investeringen te doen en dan kan de broodnodige uitbreiding flexibel gevonden worden op een paar honderd kilometer afstand.” De Boer is niet bang dat Nederlandse bedrijven hun productie in Nederland afbouwen en het oosten van Duitsland inhuren. “Het zal op den duur niet goedkoper zijn, omdat zowel de Duitse als de Nederlandse loonkosten elkaar niet veel ontlopen. Je gebruikt een beperkt deel van een productie- unit. Bovendien neemt het transport toe, tenzij je daar nieuwe afnemers vindt. Vergeet niet dat in en om Berlijn circa 10 miljoen mensen wonen.” De kwaliteit van de werknemers is volgens De Boer geen probleem. “In het gebied zaten vroeger veel grote staatsbedrijven die inmiddels zijn verdwenen, die mensen zijn veelal werkloos, maar wel goed inzetbaar.”

VAG-concern

Eén van de bedrijven die zich zal presenteren is een kweker die enkele honderden vierkante meters aan kasruimte vrij heeft. “Hij zoekt een Nederlands bedrijf dat die kassen wil gaan benutten. Voor een Nederlands bedrijf dat ook afnemers in Berlijn heeft, is dat natuurlijk ideaal.” En De Boer heeft inmiddels ook al een aantal Nederlandse bedrijven gesproken zoals Johma, Numico en Slager uit Zwolle die inline-skates maakt. “Ze staan open voor het idee.” Het idee moet op betrekkelijk korte termijn gestalte krijgen, vindt De Boer, voordat lagelonenlanden als Polen en Tsjechië toetreden tot de EU. “Ik sprak onlangs met een Nederlandse ondernemer die een Tsjechisch bedrijfje heeft gekocht; die maakt voor de Skoda benzinefilters. Hij is nu van het hele VAG-concern de filterleverancier.”

Toerisme

De Boer denkt de Nederlandse ondernemers die nu kiezen voor het oosten van Duistland straks voor een dubbeltje op de eerste rij zitten. “Het zogenaamde gezondheidstoerisme is zich daar aan de Oost-Duitse kust aan het ontwikkelen. Uit de cijfers blijkt dat het aantal Duitsers dat naar Nederland komt, huizen aan de kust koopt, afneemt. Deze mensen gaan nu richting de Oost-Duitse kust. Dat deel van Duitsland zal zich de komende jaren heel sterk ontwikkelen.”