De bedenkelijke rol van de Haaksberger burgemeester Schouten

Eurodis chanteert zich naar miljoenen

Theo Schouten (rechts), burgemeester van Haaksbergen

‘Schande, driewerf schande’, riepen de Haaksberger burgemeester Schouten en directeur De Wijn van Eurodis een paar weken geleden in koor. De regionale media werden uitvoerig verwittigd over het onrecht dat de gemeente en het bedrijf werd aangedaan. Door vooral gedeputeerde Oosterhof en door de Overijsselse Ontwikkelingsmaatschappij. Het bedrijf zou miljoenen mislopen aan subsidie (Investerings Premie regeling) en dreigde zelfs te vertrekken naar het zuiden of het noorden. De werkelijkheid is pijnlijk anders: een chanterende directeur ontvangt miljoenen aan belastinggeld dankzij een burgemeester die acteert als een beginnend bestuurder die ook nog eens bezijden de waarheid praat. En als hij echt van niets wist, is hij een sukkel.

Een lang verhaal in het kort. Eurodis Electron heeft een vestiging in Haaksbergen en heeft plannen voor de bouw van een logistiek centrum. Het bedrijf zou groeien van 120 naar 200 werknemers. Bij de nieuwbouw zou de gemeente helpen met de aanleg van infrastructuur. Dat is niet nieuws. Gemeentebesturen gaan heden ten dage heel ver om het grote bedrijven naar de zin te maken. Zie Grolsch, zie Holec. Ook de Overijsselse Ontwikkelingsmaatschappij heeft daarbij vaak een rol; zij kennen de wegen en helpen met vergunningen en andere (veelal bureaucratische) zaken en hebben goede lijntjes met het ministerie van Economische Zaken (EZ). Twente is IPR-gebied. ‘Brussel’ heeft toestemming geven om nieuwe bedrijven, die willen investeren, daarbij financieel te helpen. Voor Twente gaat het dan wel om een investering van minstens 30 miljoen. Bedrijven die al in Twente zitten en gaan uitbreiden of vervangen, komen daarvoor (logisch) niet in aanmerking. De plannen van Grolsch komen volledig voor rekening van het bedrijf. En dus zou ook Eurodis geen IPR-subsidie krijgen.

Haaksbergen terecht geofferd

Om gemeenten als Hardenberg en Steenwijk te helpen in hun concurrentie tegen dichtbij gelegen gebieden in het noorden waarvoor ook verschillende nationale en internationale subsidieregelingen lopen, ijvert de provincie Overijssel al langer in Den Haag voor vergelijkbare regelingen voor Steenwijk en Hardenberg. Groot feest toen Steenwijk en Hardenberg als IPRgebied werden aangemerkt met een wel heel lage investeringsdrempel van drie ton. Ook was al langer bekend dat niet heel Twente IPR-gebied zou blijven. Het gaat tenslotte niet heel slecht in het oosten van Overijssel. De provincie Overijssel heeft als beleid dat de grote steden mogen groeien en de kleinere steden slechts mondjesmaat. Tot woede van bij voorbeeld Rijssen en Staphorst. Dus dat Haaksbergen werd ‘geofferd’ was niet geheel onverwachts en lag in de lijn van het beleid van de provincie: bedrijven die 30 miljoen of meer willen investeren moeten naar Hengelo, Almelo of Enschede. Alleen het feit dat niemand wist dat Haaksbergen was geschrapt, is natuurlijk een slechte zaak. Erkent ook gedeputeerde Oosterhof: “Dat hadden we beter moeten communiceren, maar de kleinere gemeenten weten hoe ons vestigingsbeleid is.”

Eis van 1,75 miljoen

Theo Schouten voelde zich extra op zijn pik getrapt, omdat hij in een vorige leven topambtenaar was op het provinciehuis en zich in sollicitatiegesprekken in Goor en Haaksbergen erop liet voorstaan goede contacten te hebben in Zwolle, Den Haag en Brussel. Haaksbergen en Eurodis waren al heel ver in de onderhandelingen over de nieuwbouw. Toen de mensen van de OOM op het ministerie de nieuwe regeling onder ogen kregen, informeerden zij direct Eurodis en Schouten. Directeur De Wijn kreeg later zelfs een nette brief van EZ. De Wijn moest natuurlijk aan zijn Raad van Bestuur vertellen dat hij graag in Haaksbergen wilde blijven, al vergevorderde plannen met Schouten had doorgesproken, maar dat verhuizen van Haaksbergen (geen IPR-gebied meer) naar Almelo (wel IPR) financieel ineens heel aantrekkelijk zou zijn. De Wijn en zijn vriend Schouten timmerden een alternatief plan in elkaar waarvoor de Raad van Bestuur en de buitenwacht wellicht gevoelig zouden zijn. Daarbij werden wat feitjes verdraaid – een kniesoor die daar op let – en de schuld van alle ellende werd bij de provincie en de OOM neergelegd. Samen stelden ze zelfs een officiële brief op die De Wijn aan Schouten stuurde: Eurodis eist 1,75 miljoen en dan zou het bedrijf in Haaksbergen blijven; Eurodis was tenslotte de dupe van een falende overheid (waartoe ik gemakshalve ook de OOM reken) en okay, in Almelo zou het bedrijf Eurodis 6 miljoen IPR krijgen, maar het bedrijf had bij een verhuizing ook hoge kosten (nieuw personeel, de verhuizing, oplopen van een nieuwbouwachterstand) die becijferd werden op heel precies 4,25 miljoen gulden.

Bestuurlijke sukkel

Gebroederlijk zaten Schouten en De Wijn achter de tafel om hun leed te vertellen. Als Schouten toen echt niet had geweten wat er precies speelde, is hij weinig anders dan een bestuurlijke sukkel. Waarschijnlijker is dat hij onder zware druk van een dreigend Eurodis kwam te staan en de waarheid loog. Hij kreeg met zijn verhaal zelfs de gemeenteraad zover dat ze een half miljoen wilde overmaken. En Schouten zei erbij te hopen dat ook de provincie en wellicht de OOM hun portemonnee zouden trekken. Dat doen de provincie en de OOM natuurlijk niet. Schouten heeft inmiddels een peperdure afspraak gemaakt met Eurodis. De grond hoeft pas over een paar jaar betaald te worden. Een woordvoerder van de gemeente laat weten dat die regeling 1,15 miljoen gulden kost. Maar hij voegt er haastig aan toe dat de gemeente ervan uit gaat dat de provincie wel een investeringspotje heeft. Die zijn er ook wel, maar vreemd genoeg kreeg de provincie pas op 25 september dat verzoek om subsidie binnen. Ook werd er niet om een concreet bedrag gevraagd voor de ontwikkeling van bedrijventerrein Stepelo waarvan de ontwikkelingskosten circa 9,5 miljoen bedragen. Bij het ter perse gaan van dit blad was het verzoek nog niet behandeld door Gedeputeerde Staten.

ƒ 615.000 provinciegeld

De woordvoerder zegt dat de gemeente hoopt dat de provincie minstens 615.000 gulden bijdraagt. Waarom? Haaksbergen gunt Eurodis 1,15 miljoen minus 615.000 is precies het half miljoen waarvoor Schouten mandaat heeft van zijn gemeenteraad. “Er is geld voor sanering en verbetering van bedrijventerreinen, maar het geld is beslist niet bedoeld om bedrijven te betalen,” laat gedeputeerde Oosterhof weten. Dat Oosterhof door Schouten als een bestuurlijk onbenul is neergezet, alleen om zijn eigen positie niet te beschadigen, zal het enthousiasme van Oosterhof om het verzoek van Schouten te ondersteunen, niet echt groter maken. Schouten laat inmiddels persberichten de deur uitgaan met de titel: Eurodis voor Haaksbergen behouden! En Eurodis zelf, een multinational die over de rug van de burgers in Haaksbergen nog even meer dan een miljoen meepakt, juicht ook enthousiast dat definitief voor Haaksbergen is gekozen.

Henk Ligtenberg, adjunct-directeur van de Overijsselse Ontwikkelingsmaatschappij die Eurodis begeleidde, laat zich niet verleiden de handelwijze van Eurodis af te keuren. “Er is niets illegaals gebeurd. En het is het recht van een onderneming om eruit te halen wat er in zit.”

Blijft over de bedenkelijke rol van burgemeester Schouten.